کاشت مو – دکتر سعیدرضا یوسف

کاشت مو

 

مقدمه

همانطور که همه میدانیم مو یکی از قسمت‏ها‎ی مهم سر است که نقش آن در زیبایی صورت غیرقابل انکار می باشد. اینكه دیگر در انسان از مو به عنوان محافظ، نگهدارنده حرارت و یا پوشش استفاده نمی شود، هنوز عامل مهمی در ظاهر و شناخته شدن افراد می باشد. ظاهر خوب و آراسته در روابط اجتماعی و انسانی بسیار مهم است و باعث ایجاد اعتماد به نفس بیشتر در افراد می شود. بدن انسان نزدیك به 5 میلیون فولیكل مو دارد، در حالی كه پوست سر 150-100 هزار از این تعداد را در بر می گیرد. افراد با موهای بلوند بیشترین تعداد فولیكول ها را در سر داشته و بعد از آنها مو قهوه ای ها و موقرمزها به ترتیب قرار دارند. رویش طبیعی (طولی) موی سر در ماه یک سانتیمتر می باشد. ریزش مو به دلایل مختلفی صورت می‎گیرد از جمله بیماری‏ها‎ی ارثی، استفاده از برخی داروها، سوانح، عوامل مربوط به تغذیه و اختلالات هورمونی. عامل تغذیه در ریزش موی افراد مؤثر هستند, کمبود و فقر آهن، روی، کلسیم و فسفر ... از جمله عامل اصلی در ریزش موی افراد مختلف می‎باشد. در این مواقع با مصرف قرص‏ها‎ی مکمل و استفاده از رژیم غذایی مناسب می‎توان موهای از دست رفته را تا حدی برگرداند. در بعضی افراد اختلالات هورمونی باعث ریزش مو می شوند کم کاری تیروئید منجر به کاهش هورمون‏ها‎ی لازم در خون می شود و پر کاری آن نیز هورمون‏ها‎ی اضافی را وارد خون می‎کند که این عامل استقامت ریشه مو را کاهش و در نتیجه ریزش شدید رخ می‎دهد. با بر طرف کردن این بیماری، موها رشد طبیعی خود را از سر می‎گیرند. از سوی دیگر بر هم خوردن هورمون‏ها‎ی زنانه از جمله استروژن و هورمون مردانه آندروژن نیز عامل دیگری برای ریزش مو می‎باشد. ایجاد تعادل در هورمون‏ها‎ می‎توان موجب رویش دوباره موها شود. از طرف دیگر چربی و خشکی پوست سر جزو عوامل ریزش مو می باشد , زمانی که پوست سر بیش از انداز چرب و به شوره دچار باشد، ریزش مو شروع می‎شود. با توجه به عللی که برای ریزش مو ی سر بیان شد، در موارد نادری که ریزش موها خفیف باشد می‎توان با مراجعه به پزشک پوست و مو، رویش آن را از سر گرفت و با در پیش گرفتن یک رژیم غذایی مناسب و مصرف داروهایی که پزشک تجویز می‎کند،به رشد مجدد مو کمک کرد. برگشت دوباره مو های از دست رفته فقط در مواردی که علت کمبود و فقر برخی عناصر موجود در بدن باشد، ممکن است . زمانی که فرد به دلیل ژنتیکی و یا سوانح به طاسی و یا ریزش موی شدید دچار می‎شود، برای رویش مجدد موها چاره ای جز کاشت مو ندارد. کاشت مو از مسائل جذاب و پوياي طب مدرن مي باشد. هر چند جامعه نسبت به نتايجي كه در 20 سال اخير به دست آمده ناآگاه مي باشد ولي روشهاي جديد باعث شده كه نتايج خوشايندتري نسبت به قبل ايجاد شود. تخصص کاشت موشامل روشهاي طبي و جراحي است.

 

تاریخچه کاشت مو

ليست افرادي كه در اين زمينه كار كرده اند بسيار طولاني است. اين تاريخچه به 2 قسمت تقسيم مي شود:

1) پيوند مو قبل از شناخت واحد فوليكولار 2) پيوند مو از زمان شناخت پيوند واحد فوليكولار

 

پيوند مو قبل از شناخت واحد فوليكولار

تاریخچه استفاده از بخش‌هایی از پوست سر که در آن بافتی از پوست سر به همراه منبع اصلی تولید خونش به یک منطقه طاس کاشته شود، به قرن ۱۹ بر می‌گردد.  پيوند موی طبيعی با پايان نامه آقای دکتر جي ديفن باخ درآلمان در اوايل قرن 19 درسال 1822 با موضوع پيوند مو در حيوانات شروع شد. وی اتوترانسپلنتيشن موفق مو را توصيف كرد. بعد از آن در اواخر قرن 19 و اوايل قرن 20 نمونه هاي منفرد از پيوند موی موفق و يا استفاده از فلپ هاي پوشيده از مو براي انواع ریزش مو توضيح داده شد. استفاده از تکنیک‌های کاشت موی مدرن به دهه ۳۰ میلادی در ژاپن بر می‌گردد که آن موقع جراحان از گرافت‌های کوچک و حتی «گرافت‌های واحد فولیکولی» برای جایگزین کردن مناطق آسیب دیده ابرو یا مژگان، ولی نه در رابطه با برطرف سازی طاسی، استفاده می‌کردند. در سال 1939دکتر اوكودا از ژاپن استفاده از گرافتهاي پانچي 4-2 ميليمتری را براي ریزش موی ابرو، سبيل و ناحيه پوبيك توصيف كرد. در سال 1943 تامورا استفاده از كاشت منفرد مو بوسيله تزريق در مونس پوبيس در خانمها را توضيح داد. در واقع پزشکان ژاپنی برای نخستين بار اقدام به برداشت مو از نواحی گوناگون بدن و کاشت آن در مناطق طاس نمودند. در آن زمان تلاش‌های آن‌ها مورد توجه گسترده‌ای قرار نگرفت، و آسیب‌های جنگ جهانی دوم به کشور آن‌ها پیشرفت‌های آن‌ها را تا دو دهه دیگر مخفی نگه داشت. در اواخر دهه ۵۰ بود که عصر مدرن کاشت مو در جهان غرب شروع شد، زمانی که یک متخصص پوست نیویورکی به اسم نرمن ارنتریخ با استفاده از بکارگیری گرافت‌های آزاد دهنده در بیماران دارای الگوی طاسی مردانه شروع به آزمایش کرد. استفاده از اتوگرافت براي الگوي مردانه كچلي براي اولين بار در سال 1959 در يك مقاله توسط دكتر نورمن اورنتریخ توضیح داده شد و اولین تجربه موفق وی در سال 1952 بود. قبل از این تصور می‌شد که موی کاشته شده بیشتر از موی اولیه در منطقه «گیرنده» رشد نمی‌کند. دکتر ارنتریخ نشان داد که استفاده از چنین گرافت‌هایی باعث می‌شود که موهای جدیدی در منطقه گیرنده رشد کنند که دوام آن‌ها به همان اندازه‌ای باشد که در محل اولیه خود در اختیار داشته‌اند. در واقع دکترنورمن اورنتريخ اولين بار برای رفع طاسی مردانه، تکنيک برداشت مو از پشت سر و پيوندآن در نواحی طاس جلوی سر را توضيح داد. نظربه اينکه هيچکدام از پزشکان قبل از دکتر اورنتريخ متوجه اثردرمانی اين روش برای طاسی مردانه نشدند و وی اولين کسی بودکه پيوند مو را برای رفع طاسی مردانه انجام داد لذا در حال حاضر دکتراورنتريخ را پدر پيوند موی طبيعی می دانند. از سال 1959 تا 1980 پیوند مو برای طاسی مردانه با روش استاندارد پانچ اتوگرافت انجام می شد. سپس دکتر والترپی انگر بود که پارامترهای «ناحیه مطمئن دهنده» را تعریف کرد که از آن می‌توان دایمی‌ترین فولیکول‌های مو را برداشت کرد، از این پارامترها دیگر به عنوان پایه اساسی برداشت فولیکول مو، خواه روش نواری، خواه روش FUE استفاده می‌شود. تا ۲۰ سال بعد، جراحان بر روی گرافت‌های کاشت موی کوچکتر کار کردند، ولی نتایج از نظر موفقیت بسیار محدود بود، بطوریکه استفاده از گرافت‌های دو تا چهار میلیمتری منجر می‌شد سر شخص ظاهر عروسکی به خود بگیرد. در دهه ۸۰، شروع استفاده از برش‌های نواری جایگزین تکنیک قبلی شد و کارلوس یوبل در برزیل استفاده از تعداد بیشتری از گرافت‌های کوچک را مشهور ساخت. به دنبال آن روش کاشت موی واحد فولیکولی شروع به شکل گیری کرد، و شکاف گرافت‌ها و اندازه آن‌ها کوچکتر شد. این گرافت‌های کوچکتر به جراحان اجازه می‌دهد تا گرافت‌های واحد فولیکولی بیشتری را در منطقه پذیرنده قرار دهند. گرچه یک جنبه منفی این روش این است که برش‌های جانبی همچنین باعث از هم گسیختگی حالت رگ‌ها بیشتر از برش‌هایی می‌شوند که موازات شکاف سهمی جمجمه (ساژیتال) زده می‌شود؛ بنابراین استفاده از برش‌های ساژیتال باعث می‌شود که موها و رگ‌های خونی کمتری با این فرض که ابزار برش دهی هم اندازه هستند، برش زده شود. یکی از جنبه‌های مثبت برش‌های ساژیتال این است که آن‌ها بهتر به درون فرو برده می‌شوند و از برش متقاطع فولیکول جلوگیری می‌کند. در نتیجه باعث می‌شود پزشکان نیاز به تراشیدن قسمت پذیرنده نداشته باشند. برش‌های جانبی موها را شبیه به حرف T برش می‌زند درحالیکه برش‌های ساژیتال موازات و در بین موهای فعلی صورت می‌گیرد. استفاده از برش‌های جانبی در برابر برش‌های ساژیتال در جوامع کاشت مو شدیداً مورد بحث قرار گرفته است. بسیاری از جراحان برجسته کاشت مو به طور معمول از ترکیب این دو روش براساس آنچه که برای بیمار مناسب است استفاده می‌کنند.

 

پيوند مو بعد از شناخت واحد فوليكولار

در اواخر دهه ۸۰، در سال 1990 استفاده از واحد فوليكولار در مركز توجه قرار گرفته، استفاده پيشرفته از واحد فوليكولار توسط دكتر Bob Limmer در دانشگاه سن آنتونيو انجام شد كه در اواخر 1980 از ميكروسكوپ استفاده كرد تا از گرافتهاي كوچك يك تا پنج مو كه وارد سر سوزن مي شد، استفاده كند. دكتر ليمر تمام نواحي اضافي بدون مو را برداشت كه بتواند گروه هاي موي طبيعي را به محلهايي به اندازه سوزن شماره 18 پيوند كند. در واقع دکتر لیمراستفاده از میکروسکوپ برجسته نما را برای تبدیل یک نوار دهنده به میکروگرافت‌های کوچک باب کرد. بعد از آن روشها بهتر شد ولي همچنان بيشتر پيوندهاي واحد فوليكولار مو به همان روش اوليه دكتر ليمر انجام مي شد. در حدود 1995 دكتر ویلیام راسمن در آمریکا الگوهاي طبيعي مو را بوسيله دانسيتومتري مو نشان داد. او گفت كه مو بصورت گروهي رشد مي كند. بيشتر به حالت دو تايي و بعضي وقتها گروههاي 3 تايي و بطور خيلي نادر 4 يا 5 تايي. فهم اين موضوع بسيار مهم است. چگونگي رشد گروههاي موي بيمار چگونگي ترميم را مشخص مي كند. در 1997 دكتر رابرت برن اشتین و دكتر بيل راسمن روش کاشت مو را تحت عنوان پيوند واحد فوليكولار توصيف كردند كه باعث استفاده از كلمه واحد فوليكولار شد. به دنبال موفقیت‌های کسب شده جراحان نیز توجه بیشتری به این کلیت ماجرای گرافت‌های کاشته شده معطوف ساختند. اتخاذ تکنیک «برش جانبی» در اوایل شروع سال ۲۰۰۰، باعث شد تا جراحان کاشت مو دو تا چهار گرافت واحد فولیکولی مو را انتخاب کنند که باعث شد موی کاشته شده بهتر بر روی پوست سر قرار گیرد و منطقه‌ای که طاس است را بهتر در بر بگیرد.  واحد فوليكولار به گرافتهايي كه شامل موها در گروههاي طبيعي مي شود اطلاق مي گردد. در افراد با موهاي بلوند، قرمز يا قهوه اي گرافت واحد فوليكولار گاهي نياز به ميكروسكوپ براي تشريح بافت دارد ولي در موهاي مشكي اين مشكل وجود ندارد. اگر تراكم بعد از پيوند ممكنست در بعضي شرايط كمتر از ايده آل باشد ولي جراحان معتقدند در هر حال پيوند واحد فوليكولار با توجه به خصوصيات ناحيه دهنده كه اسكار باقي نمي ماند نسبت به ساير روشها روش خوب و مناسبي است. آخرين تكامل اين روش شامل اين موضوع است كه بتوانيم در يك جلسه با پيوند واحد فوليكولار به نتيجه دلخواه برسيم كه اينكار توسط دكتر ديويد سيگر از كانادا براي اولين بار انجام شد. اين شرح حال كوتاهي كه گفته شد ما را به اينجا مي رساند كه در آن پيوند واحد فوليكولار در يك جلسه و غير قابل تشخيص از بافت معمولي انجام مي شود .اوندا و همکاران سیستم جداسازی روباتیکی طراحی کرده اند که همچنان توسط پزشکان هدایت میشود. گلیدنبرگ نیز سیستم روباتیک واقعی طراحی کرده است که با کمک گرفتن از ویدیو استریوتاکتیک قادر است به شکل سه بعدی موها را مورد هدف قرار دهد. با این سیستم کاشت بیشتری انجام میشود ولی متأسفانه هنوز جزئیات چاپ شدهای از چگونگی کارکرد سیستم وجود ندارد. روش روباتیک اگر چه یک ایده نوین در کاشت مو محسوب میشود ولی به دلیل قیمت بالا، عدم توانایی در تهیه فولیکولار یونیتهای با کیفیت و عدم وجود قدرت قضاوت با دانش فعلی هنوز جای خود را باز نکرده اند و در آینده نزدیک میتواند جایگزین نیروی انسانی گردد. و اما روش اتوماتیک که از جمله آنها ماشینی جهت کاشت  FUEبه نام Matic بود که با وجودی که سرعت بیشتر و میزان بیشتری فولیکولار یونیت در یک زمان محدود تهیه میکرد ولی به دلیل چرخش بیشتر واحدهای فولیکولار بیماران را در ریسک آسیب به واحد فولیکولی بیشتر از روش معمول قرار میداد. در سال 2008 در کره روشی جهت سرعت بخشیدن به برداشت گرافت توسط چوی و همکاران ارائه شد که دستگاه مکانیکی به نام  Choi Implantorبود که باندهای 4 1 تایی مو را برداشت میکرد و توسط یک تیم سه نفره به عنوان برداشتکننده و یک نفر به عنوان نیروی کاشت انجام میشد. سرعت کاشت مو در این روش 12 گرافت در دقیقه و حدود 700 مو در ساعت کاشته میشد. پروفسور جونگ چول کیم مدل جدیدتری ارائه داد که در حال حاضر در مصر و کشورهای خاورمیانه انجام میشود و توسط نوعی سوزن انجام میشد.دکتر بودجما در فرانسه یک وسیله کاشت مکانیکی مو ارائه داد که شبیه قلم کاشت مو دکتر راسمن بود ولی تا این زمان تمایلی به انجام این روش نبوده است.

روش کاشت موی اتوماتیک با دستگاه SAFER که مخفف Suction Assisted Follicular Extraction and reimplantation است که توسط دستگاه omnigraft (ساخت یک کمپانی فرانسوی) انجام میپذیرد. این دستگاه اولین بار در سال 2000 میلادی وارد ایران شد. در آن زمان دستگاه قابلیت برداشت گرافتها به روش FIT، جدا نمودن گرافتها و نیز کشت آنها با متد پانچ را داشت ولی انجمن متخصصین پوست در سال 1381 ممنوعیت این دستگاه را به دلیل زیان آور بودن برای افرادی که تحت عمل پیوند مو قرار میگیرند اعلام نمود و علت عمده آن را احتمال انتقال بیماریها به دلیل عدم امکان استریل نمودن کلیه قسمتهای دستگاه بخصوص تیوبهای انتقال دهنده گرافتها، ایجاد تخریب در نواحی دهنده و گیرنده و استفاده از مکانیسم قدیمی و مطرود شده پانچ گرافت، بیان کرد. دستگاهSAFER اتوماتیک هم نیست. چون برداشت گرافتها به صورت تک تک توسط هندپیس دستگاه ولی توسط پزشک یا تکنسین انجام میشود.نکته دیگر این که این دستگاه ارتباطی با کاشت مو توسط روبات ندارد که در حال تحقیق و مطالعه است و به کار گیری آن منوط به زمان و هزینه بالایی است.

 

تعریف گرافت

بطور طبيعی موها نه بصورت تکی بلکه به شکل واحدهای فوليکولی از پوست سرخارج می شوند. هر واحد فوليکولی از3- 1 تارموی ضخيم،2- 1 تارموی کرکی، اعصاب و عروق خونی، بافت چربی نگهدارنده و عضله مخصوص مو تشکيل شده است. تراکم واحد فوليکولی در پوست سرآسيايی ها بطور متوسط يکصد عدد در هر سانتيمتر مربع است که اکثرآنهادارای دو تارمو هستند. حدود بيست درصد واحدهای فوليکولی فقط دارای يک تارمو می باشند. هر شخص بطور متوسط دارای 15-12 هزار واحد فوليکولی در پشت و طرفين سر می باشدکه می توان پنجاه درصدآنها را بدون اينکه طاسی درمحل برداشت مشخص گردد، برداشت نمود. پس بانک موی يک فرد نرمال حدود 15-12 هزار تار مو جهت کاشت به دست می دهد. البته در مورد اين آمار و ارقام اما و اگرهای زيادی وجوددارد و لذا هيچگاه به تبليغات دروغين افراد در مورد برداشت تعداد زيادی مو اعتماد نکنيد و حقيقت امر را فقط از متخصصين پوست متبحر در کاشت مو جويا شويد.

در جريان کاشت موی طبيعی موها بصورت واحدهای فوليکولی (ميکروگرافت) از پشت سر برداشته شده و کاشته می شوند و لذا طبيعی ترين نتيجه پيوند مو بوجود می آيد زيرا:

1) امکان رعايت دقيق زاويه رويش مو از پوست وجود دارد.

2) شکاف لازم در پوست سر برای قراردادن (کاشت) ميکروگرافت بسيارظريف و کوچک است و لذا عروق خونی پوست آسيب نديده و خون رسانی به موهای کاشته شده مختل نمی گردد. ظريف بودن شکاف فوق موجب می شودکه پس از بهبودی محل شکاف اسکار (جوشگاه) بوجود نيامده، حفره پوستی در محل کاشت ايجاد نگردد و پوست ناهموار نشود(صاف باقی می ماند).

3) بدليل حفظ عروق خونی و اعصاب مو در واحد فوليکولی امکان بقای موهای کاشته شده بسياربالا است.

4) ميزان هرزرفتن (پرت) موها ناچيزمی باشد.

 

نکات مهم پیوند مو

اهميت مو در شكل دادن به صورت، باقي ماندن ظاهر جوان، حفظ اعتماد به نفس مي باشد.

نكته كليدي در رضايتمندي فردي كه به دنبال جراحي کاشت مو مي رود انتظارات واقع بينانه است.

موهاي طبيعي در گروههاي واحد فوليكولار رشد مي كنند كه شامل 1، 2، 3 يا گاهي 4 مو است.

در روشهاي مدرن کاشت مو از گرافت واحد فوليكولار استفاده مي شود.

موهاي دهنده از ناحيه اكسي پيتال كه تحت تاثير هورموني اندروژنها نمي باشد به قسمت هاي جلوي اسكالپ و خط رويش مو منتقل مي شود.

تمايل به اين است كه جراحي كامل کاشت مو در مقاطع كمتر با تراكم زيادتر باشد تا جائيكه عملهاي کاشت مو در يك مرحله بيشتر قابل قبول مي باشد.

ريزش موي اندروژنيك تا پايان عمر ادامه دارد و ممكنست نياز به پيوندهاي اضافي در فواصل متناوب داشته باشد.

 

تیم پیوند مو

تيم پيوند مو شامل جراح، مشاور و تكنسين است و معمولا هر جراح 2 نفر تكنسين را براي هر بيمار استخدام مي كند.

جراح : هر فرد كه در نظر دارد جراحي کاشت مو انجام دهد بايد با يك متخصص ملاقات كند تا روشهاي جراحي و طبي مورد بحث قرار گيرد و حين مشاوره يك برنامه براي کاشت مو در نظر گرفته شود. اين برنامه ريزي براي هر دو پزشك و بيمار بسيار لازم است و رضايت هر دو طرف بستگي به اين مشاوره موفق دارد. در اين زمان پيش زمينه هاي فكري بيمار، تمايلات بيمار و احتمالا مشكلات اساسي بيمار توسط پزشك تعديل مي شود. گاهي بيمار و پزشك از دو ديدگاه مقابل هم شروع مي كنند و به خط وسط مي رسند و در انتهاي مشاوره يك هدف واحد و يك برنامه مناسب درماني ايجاد مي شود. بعلاوه اينكه توضيحاتي در مورد نوع عمل و نتايج آن به بيمار داده مي شود و اگر بيمار نمي تواند با نتيجه درمان و همچنين خطرات سودمندي آن كنار بيايد بايد عمل به تاخير انداخته شود.

مشاور: وجود مشاور خيلي ضروري نيست و بيشتر مواقع پزشك یا تكنسين براي مشاوره بيمار كافي است ولي مشاور نقش مهمي در پروسه کاشت مو به عهده دارد. نقش وي كمك به دادن اطلاعاتي در مورد پزشك، كلينيك، ادامه درمان، راههاي جايگزين درمان و پاسخ به سوالاتي در مورد هزينه درمان مي باشد و يك واسطه بين پزشك و بيمار است. مي تواند به بيمار در مورد تستهاي قبل از عمل (هپاتيت B, C و بررسي ويروسي) و مراقبتهاي بعد از عمل توضيح دهد. بعضي مواقع بيماران احساس راحتي بيشتري با اين افراد دارند. استفاده از مشاور باعث بهبود ارتباط بيمار با كلينيك مي شود. مشاور بايد از نظر طبي آموزش ديده باشد. در مورد مراحل عمل اطلاعاتي داشته باشد و بيماري كه با مشاور صحبت مي كند بايد اطلاعات كامل و بر اساس حقيقت دريافت كند و بيمار بايد فهم روشني از برنامه هاي كوتاه مدت، بلندمدت و عوارض آن داشته باشد.

تکنسین: بيشتر بيماران جراح خود را بر اساس شهرت جراح، نتايج كار يا آشنايي شخصي انتخاب مي كنند و تيمي كه جراح تشكيل مي دهد از فرد جراح مهمتر است. براي تكنسين ها تنها مهارت تكنيكي كافي نيست بلكه مهارت فكري و فيزيكي براي تمركز عميق روي يك كار تكراري و خسته كننده بسيار مهم است. تكنسين براي 2 كار عمده بايد تعليم ببيند: 1) برش (cutting) 2) كاشت(planning). اولين مرحله شامل تقسيم بندي تكه دهنده به قطعات كوچكتر كه در اين مرحله به اينها برش دهنده يا cutter گفته مي شود و مرحله بعد ايجاد محلهاي گيرنده و كاشت واحدهاي فوليكولار است كه در اين مرحله به اينها کاشت کننده یا planter گفته مي شود. انتخاب دستيار و آموزش آنها سخت ترين و گرانترين مرحله كار است بايد در نظر داشت كه حتي با وجود دستيار ورزيده كاشت گرافت با تراكم 40-35 واحد فوليكولار در سانتیمتر مربع دو برابر كاشت همين مقطع بصورت تنك طول مي كشد (25-20 واحد فوليكولار در هر سانتیمتر مربع) به همين علت كاشت مو با تراكم بيشتر از 30 واحد فوليكولار در سانتیمتر مربع بسيار طولاني خواهد بود. به هر حال تبديل تئوري به تجربه خيلي طول مي كشد و زمان زيادي لازم است تا يك دستيار كاملا ماهر و ورزيده شود.

 

مشاوره

به‌منظور انتخاب بهترین شیوه مناسب برای هر فرد، یک جلسه مشاوره خصوصی با پزشک نیاز است. در طول مشاوره، پزشک تراکم قسمت اهداکننده و کیفیت پوست را ارزیابی می‌کند.  وی همچنین الگوی طاسی فرد را تعیین کرده و ویژگی‌های فردی مو، مانند رنگ و موج‌دار بودن آن را بررسی می‌کند. ارزیابی این موارد برای طرح‌ریزی مناسب درمان و کاشت موی موفق لازم است.پروسه مشاوره شامل تعامل اهداف بيمار با نتيجه مورد نظر تيم پيوند مو است. درصد قابل توجه افرادي كه براي کاشت مو مشاهده مي شوندحذف مي شوند بخاطر اينكه يا كرايترياي لازم را ندارند يا با تكنيكهاي موجود رضايتمندي كافي پيدا نمي كنند و اين بستگي به پزشك دارد كه بتواند نتايج و انتظارات درست از اين عمل را براي بيمار تفهیم كند. بايد در مشاوره پزشك بر اساس دانش خود و نوع بيمارش با بيمار مشاوره كند و نكات زير در مشاوره مهم هستند:

1- پروسه ريزش مو دائمي است و در تمام عمر ادامه مي يابد.

2- قاب صورت: يك قاب طبيعي، صورت ظاهر خانوادگي يك شخص را ايجاد مي كند و قسمت مركزي صورت را در معرض توجه قرار مي دهد.

3- ظاهر طبيعي: طاسي يك وضعيت كاملا طبيعي است و درمان ريزش مو هم بايد ظاهر طبيعي داشته باشد. استفاده از تكنيكهاي امروزي نبايد به نظر ساختگي و مصنوعي بيايند. کاشت مو نمي تواند كاملا طبيعي باشد ولي مي تواند اين تصور را بوجود بياورد كه هيچ مداخله جراحي انجام نشده است. به هر حال ترميم موي پيشرفته طبيعي است و در زندگي امروزي غير قابل اجتناب است.

4- خط رويش موي دائمي: وقتي پروسه ريزش مو همچنان پيشرفت مي كند، خط رويش موي ترميم شده ثابت است و باعث توقف در تغييرات ظاهري مي شود و اين براي فرد اضطراب آور است. به هر حال خط رويش مو بايد براي تمام عمر قابل قبول باشد و بايد اين را در نظر داشت كه يك خط رويش موي ضخيم دور تا دور اسكالپ يك ظاهر جوان ساختگي بعد از دهه 50 عمر به بيمار مي دهد.

بعد از يك مشاوره، پزشك مطالبي را در مورد هدف نهايي بيمار، سابقه كاشت قبلي مو، جراحي روي اسكالپ و سابقه طبي بيمار در مي يابد. سوال "هدف شما چيست؟" مهمترين سوالي است كه جراح مي تواند بپرسد و بايد جراح بپرسد كه كدام قسمت ريخته شده مو براي بيمار مهمتر است و اين در ارزيابي قبل از عمل بسيار مهم است. اطلاع در مورد كاشت قبلي مو يا جراحي روي اسكالپ هم براي برنامه ريزي قسمت دهنده و قسمت گيرنده  مو بسيار مهم است. بسياري از بيماران در 4-3 ميليمتر اطراف پانچ گرافت ظاهر غير طبيعي دارند ولي اين به معني عدم رضايت بيمار نيست. يك سابقه طبی شامل سابقه مشكلات خونريزي دهنده قبلي، هر نوع درمان (نسخه شده يا نسخه نشده يا گياهي) و حساسيتهاي دارويي مي باشد. مصرف دارويي شامل: سير، ginkgo biloba، ويتامين E و مكملها مي تواند باعث خونريزي حين يا بعد از عمل شود (با مهار تجمع پلاكتي). ارزيابي همچنين شامل بررسي نياز به آنتي بيوتيك قبل از عمل كه در موارد خاص مثل دارندگان مفاصل مصنوعی ، بیماران دريچه ای قلب يا ديابت مورد نياز است، مي باشد ولي آنتي بيوتيكها بصورت روتين توصيه نمي شوند.

 

محدودیتها

کاشت موی طبيعی مثل همه کارهای دست بشر دارای يکسری محدوديت های بالقوه می باشد. اين محدوديت ها بردو نوع هستند:

الف) محدوديت هايی که دررابطه با بيمارمی باشند.

1) تعداد موهای قابل برداشت ازمنطقه دهنده مو. واضح است که هرچقدرمنطقه دهنده مو درفردکوچک تر و محدودتر باشد تعداد موهای آن هم کمترشده و بالطبع نتيجه کاشت مو هم ضعيف ترخواهدبود.

2) کيفيت موهای قابل برداشت ازمنطقه دهنده مو. هرچقدر مو نازک تر و رنگ آن روشن ترباشد ميزان پوشانندگی آن (نسبت به موهای ضخيم و مشکی) کمتربوده و تراکم کمتری ايجادمی کنند. در ضمن موهای مجعد پوشش بيشتری نسبت به موهای صاف بوجود می آورند.

3) وسعت منطقه طاس. مشخص است که با افزايش وسعت منطقه طاس(وچون بهرحال تعداد موهای برداشت شده محدوداست) ميزان تراکم موهای کاشته شده (يعنی تعداد موها درهرسانتيمترمربع) نيزکاهش می يابد.

ب) محدوديت هايی که دررابطه با تکنيک کاشت موی طبيعی درحال حاضر وجوددارند(به توضيحات قسمت بعدی توجه کنيد).

وقتي كه يك جراحي کاشت مو برنامه ريزي مي شود بايد محدوديتهاي عمل و اينكه چه انتظاري از نتيجه عمل داريم كاملا به بيمار تضمين شود و بايد بيمار متوجه باشد كه ريزش مو دائمي است و اين روند در هر فرد متفاوت است و در موقعيت کاشت مو در هر بيمار بستگي به روند ريزش موي بعدي بيمار دارد. اين درست نيست كه تعداد دقيق موهاي مورد نياز هر فرد براي موفقيت ترميم به فرد گفته شود بجاي آن بايد يك ميزان تخميني مورد نظر باشد و ميزان موفقيت يك ترميم بستگي به ميزان ريزش موي بعدي بيمار دارد. بعنوان مثال يك مرد 30 ساله با ريزش ايزوله قسمت تمپورال شايد يك مرحله كاشت واحد فوليكولار نياز داشته باشد ولي 5 سال بعد ممكنست يك ترميم ديگر براي پر كردن پشت خط موي كاشته شده تا خط ريزش موي مجدد لازم باشد. اگر بيمار در مورد اين عمل مجدد و لزوم آن قبلا توجيه نشده باشد ممكنست تصور كند كه ترميم اوليه به ميزان كافي انجام نشده است. درمان دارويي براي جلوگيري از اين ريزش موي مداوم موثر است ولي نمي توان مطمئن بود كه اين ريزش اتفاق نمي افتد. وقتي نمي توانيم در هر فرد مشخص كنيم كه چه مقدار ريزش مو خواهد داشت بهتر است تصور كنيم كه همه به سمت مراحل پيشرفته ریزش مو خواهند رفت. بررسي ريزش موي بعدي در هر جراحي ترميمي توصيه شده است. تلوژن افلوويوم بعد از کاشت مو به نظر مي رسد ثانويه به آسيب بافتي باشد. موهاي ترمينال تحت تاثير قرار مي گيرند ولي موهاي ولوس بيشتر به نظر مي رسد كه تحت تاثير اين افلوويوم قرار گيرند. درمان دارويي مثل فيناسترايد بنظر مي رسد كه كمك كننده است. چون تا ايجاد نتيجه نهايي کاشت مو 6 ماه زمان لازم است، بيمار ممكنست مشكل اوليه و ظاهر قبلي خود را فراموش كند و بايد يك عكس از ظاهر اوليه بيمار داشته باشيم.

 

 

انتخاب کاندید پیوند مو

مردان با ریزش موی آندروژنتیك و یا موهای كم پشت

زنان باموهای كم پشت و نازك

افرادی كه به دنبال بیماری های پوست سر و صدمات ناحیه سر و یا عمل جراحی قبلی در ناحیه سر و یا سوختگی دچار طاسی شده اند.

افرادی كه به طور مادرزادی دارای ابرو و مژه كم پشت و یا فاقد آن می باشند.

كسانی كه به دنبال جراحی ناحیه صورت، عمل لب شكری، ریش یا سبیل آنها به صورت خطی یا منطقه ای دچار طاسی شده است.

كسانی كه به دنبال خالكوبی ابرو، چند سال بعد دچار كم پشتی و طاسی ابرو می شوند.

افرادی كه قبلاً برای بازسازی طاسی و كم پشتی از روش های Flap و یا Punch استفاده كرده اند و از نمای غیرطبیعی آن نارضایتی دارند.

كرايترياي انتخاب كانديد پيوند مو در زير ذكر شده است ولي اين كرايترياها محدود نيستند:

درجه طاسي

شفت مو

تضاد رنگ مو و پوست

حجم موهاي دهنده

تراكم موهاي دهنده

انتظارات بيمار

 

تراکم موی دهنده (Donor hair density): يك بيمار با موهاي متراكم در ناحيه اكسي پيتال تعداد بيشتري واحد فوليكولار در هر نوار دهنده (donor strip) دارد. مردان يك تراكم حداقل 40 واحد فوليكولار در هر سانتیمتر مربع در قسمت دهنده لازم دارند. خوشبختانه اكثر مردان كه مراجعه مي كنند تراكم بيش از 55 واحد مو در هر سانتیمتر مربع اكسي پيتال دارند. شمارش واحد فوليكولار در نژادهاي مختلف، متفاوت است. براي مثال در نژاد قفقازي تعداد بيشتري واحد فوليكولار نسبت به نژاد آسيايي وجود دارد. تعداد موها هم در هر واحد فوليكولار متفاوت است.

قطر مو (Caliber): متخصصات کاشت مو بطور كلي از قطر براي بحث روي اندازه ساقه مو استفاده مي كنند. موهاي قطورتر (µm 80<) ارزش زيبايي بيشتري نسبت به موهاي نازك (µm 60>) دارند و حتي با تراكم بيش از 25 مو در هر سانتیمتر مربع موهاي نازك ظاهر تنك پيدا مي كنند و همچنين پيوند موهاي نازك هميشه سطح كمتري را نسبت به موهاي كلفت مي پوشاند.

تضاد رنگ (Color contrast): تضاد رنگ مو و پوست در روش واحد فوليكولار نسبت به روشهاي قبلي اهميت كمتري دارد. كساني كه تضاد كمتري در رنگ پوست و مو دارند در موقع ترميم هم تضاد كمتري بين اسكالپ و موي كاشته شده وجود دارد و موفقيت بيشتري در كوتاه مدت و بلند مدت وجود دارد. به همين علت افرادي با موي بور و پوست روشن كانديد بهتري نسبت به افراد با موي تيره و پوست روشن هستند.

انتظارات بیمار: انتظار بيمار مساله مهمي براي كانديد پيوند مو است. بيماري كه انتظارات غير واقع بينانه دارد كه با مشاوره هم از بين نمي رود كانديد خوبي نيست و بيشترين انتظارات غير واقع بينانه در زمينه تراكم مو است. فردي با موهاي نازك نبايد انتظار تراكم زيادي داشته باشد.

سن بیمار: هر شخص سالم مي تواند در تمام عمر پيوند مو انجام دهد ولي مردان در دهه دوم عمر و از سنين 20 سالگي كه در شروع يك ريزش فرونتوتمپورال هستند و مي خواهند كه رويش مو را با ترميم به همان مكان اوليه جواني برگردانند، كانديداهاي مشكلي هستند و ترس از طاسي در آينده يك علت درخواست ايشان است. جراحي فقط يك ثابت كردن سريع را انجام مي دهد و ممكنست باعث ايجاد يك خط رويش مويي شود كه در 30-20 سال آينده قابل قبول نباشد و اگر كاشت و در اين سنين در خط عقب تري هم قرار گيرد غير طبيعي بنظر مي رسد. مردان جوان در شروع ريزش مو و درجه نوروود I و II موها به اندازه كافي باقي مي ماند كه قاب صورت حفظ شود و كمتر نياز به جراحي دارد. موضوع مهم ديگر اين است كه با پيشرفت الگوي ريزش موي مردانه يك ناحيه غيرطبيعي طاسي بين موهاي كاشته شده و موهاي خود بيمار ايجاد مي شود و در مرداني كه در سنين جواني براي حفظ خط رويش اوليه خود جراحي مي كنند اين موضوع به چشم مي خورد.

ورتکس (The vertex): بعضي مردان پوشش كامل ناحيه ورتكس را به ناحيه فرونتال ترجيح مي دهند. در ورتكس يك مساله مهم وجود دارد و آن هم مصرف زياد بافت دهنده است و همچنين 2 مشكل وجود دارد، اول پيشرفت درجه طاسي بصورت 360 درجه در اين ناحيه و دوم اينكه كشش جاذبه باعث مي شود كه پوست اين ناحيه از خلال موها قابل رويت باشد. در واقع تصور تراكم موهاي اين ناحيه كمتر به حقيقت مي پيوندد و اگر تراكم لازم هم ايجاد شود پيش آگهي خوبي نخواهد داشت. چون موهاي اطراف در طول عمر مي ريزند و طاسي ورتكس ثابت نمي ماند و در طول عمر ادامه مي يابد. كاشت موي ورتكس بايد با دقت انجام شود و مي تواند باعث بدشكلي و بدي پيش اگهي زيبايي شود.

 

کاندید کاشت مو در آلوپسی با الگوی زنانه

همانطور که قبلا ذکر شد، اين الگو با نوع مردانه متفاوت است و بحث در مورد ريزش موي فرونتال براي خانمها مطرح نيست. در الگوي ریزش زنانه قسمت جلويي خط رويش موي فرونتال بيشتر مورد نظر است. در خفيف ترين الگوي ریزش موی زنانه ممكنست بصورت گسترش ريزش موي ملايم در قسمت مركزي سر باشد. در شديد ترين فرم نازك شدن شديد و منتشر تمام موهاي سر ايجاد مي شود (ریزش موی منتشر بدون الگو) و خانمهايي كه در مراحل آخر قرار دارند كانديد خوبي براي جراحي نيستند و خانمهايي هم كه فرمهاي خفيف ريزش مو دارند نيز تا زماني كه تفاوت بين زمان بعد از كاشته شدن مو و قبل از كاشته شدن خيلي واضح نيست، كانديداي مناسبي نيستند. كانديد خوب در خانمها كساني هستند كه قسمت دهنده متراكم و ريزش موی وسیع یا تنك شدن ناحیه فرونتال دارند. يك ريزش مو در حد کمتر از 20 مو در هر سانتیمتر مربع لازم است تا به بيمار براي جراحي توصيه كنيم. در بيماران با تراكم بيش از 20 مو ممكنست تنها بهبود حاشيه اي پيدا كنند. نكته اينكه در خانمها بخصوص اگر علائم هيپراندروژنيسم (مثل هیرسوتیسم) یا علایم ويريليزيشن داشته باشند، سنجش هورموني توصيه مي شود كه شامل سنجش سطوح تستسترون آزاد و DHEA-S مي باشد.

 

روشهای کاشت مو

روش کاشت موی پانچ: در این روش موها به صورت دسته ای برداشته شده و در محل مورد نیاز با استفاده از ایجاد سوراخ هایی در پوست سر در محل گیرنده، کاشته می شود. امروزه این روش به دلیل ایجاد نمای مصنوعی (معروف به نمای عروسکی) و یا نمای الیاف مسواك و یا جاروئی کاربرد چندانی ندارد. در واقع خود این نمای مصنوعی، باعث ایجاد دلهره و نگرانی در شخص میشود.

 

روش ميکروسرجری یا پیوند واحدهای فولیکولی ( FUT ): این روش کاشت پیوند واحدهای فولیکولی( Follicular Unit Transplantation) و یا بصورت کوتاه شده FUT نامیده می‌شود. این روش بطور کلی دارای مراحل برداشت مو از ناحیه اهدا کننده، آماده سازی گرافت، ایجاد ناحیه دریافت کننده و در نهایت قرار دادن گرافت می باشد. با بیحسی موضعی و بدون احساس درد یک نوار از بانک مو برداشته می شود. محل برداشت مو درپشت سر را بانک مو می نامند. دقت در محل برداشت از بانک مو بسیارمهم است. اگر موها بالاتر یا پایین تر از ناحیه مناسب برای برداشت مو، برداشته شوند و یا ازموهای جلوی گوش ها (ناحیه گیجگاهی) استفاده شود، با پیشرفت طاسی درآینده (که احتمال آن زیاداست) اسکارمحل برداشت که تابحال با موهای پشت و طرفین سرپوشیده شده و پنهان می گردید، آشکارگشته و بخوبی قابل رؤیت خواهد بودو درضمن احتمال ریزش موهای کاشته شده در آینده می رود، زیرا این موها دارای گیرنده هورمون های مردانه می باشند. لذا دربرداشت موهای این منطقه بایستی دقت کافی بعمل آمده و از محل مناسب برداشت مو انجام شود. طول نوارقابل برداشت ازپشت سر30-20 سانتیمترو عرض آن 18 -10 میلیمتراست. ابعاداین نوارمحدودیت داشته زیرا بایستی طول و عرض آن طوری انتخاب شودکه آسیبی به پوست پشت سروارد نیآمده و پوست تحمل کشش آن را داشته باشد و ازآن مهمتر به بخیه های پشت سر (که البته بسیارظریف هستند) فشاری وارد نیامده تا اسکار(جوشگاه) بخیه فوق به صورت یک خط مویی درآمده و معلوم نباشد.

معمولاً به بیمار توصیه می شود که برای دو هفته پس ازکاشت مو منطقه برداشت در پشت سر را با حوله گرم ومرطوب به دفعات درطول روز وشب کمپرس نموده و در همین مدت از خم کردن سر ازناحیه گردن رو به جلو پرهیز شود. شستشوی مرتب این ناحیه نیز اهمیت بسزایی دارد. درصورت رعایت نکات فوق معمولاً محل برداشت به شکل یک خط مویی نازک درآمده که درزیرخواب موهای پشت سر مخفی شده و معلوم نمی باشد. به عبارت دیگر پس از انجام کاشت مو و وقتیکه التهابات و قرمزی محل برداشت برطرف شد، بصورت عادی هیچکس متوجه محل برداشت نخواهد شد مگر اینکه موها از ته تراشیده شوند که حتی در آن زمان هم فقط یک خط باریک اسکار دیده می شود. برداشت نوار فوق در صورتیکه به درستی انجام شود، هیچگونه آسیبی به اعصاب و عروق اصلی پوست سر وارد نمی کند زیرا سطح برش در بالای عروق و اعصاب مهم پوست قرار دارد. سپس این نوار به قطعات کوچک تقسیم می گردد بطوریکه در هرقطعه 3 – 1 تارمو وجود داشته باشد (به هرقطعه یک گرافت گفته می شود). گرافت های حاصله درمحلول سرم نمکی خنک قرارداده می شوند. دراین محلول خنک می توان گرافت ها را تا 4-2 ساعت زنده و بدون آسیب به بافت های حیاتی آن نگهداری نمود.سپس منطقه طاس (گیرنده مو) ابتدا تحت بیحسی کامل درآمده و مقداری محلول سرم نمکی در زیر آن تزریق شده تا پوست ورم کرده و ایجاد شکاف و جاگذاری گرافت ها راحت تر انجام شود. سپس با استفاده از تیغ های خیلی نازک وکوچک شکاف های بسیارظریف و متعدد در مناطق طاس ایجادمی گردد. محور طولی این شکاف ها و زاویه و عمق فرورفتن تیغ برای هرمنطقه از موضع کاشت مو متغیر بوده و دقت دراین مرحله است که نتیجه نهایی کاشت مو را مشخص می نماید. مهمترین فاکتوردرمورد جهت مویی که بعد ازکاشت درمی آید، زاویه شکافی است که ایجاد می شود بعبارت دیگر هرزاویه و جهتی که درزمان درست کردن شکاف ایجادشود موی درحین کاشت هم ازآن تبعیت می کندو متعاقبا مو با همان جهت از پوست بیرون آمده و رشد می کند. به صورت معمول بایستی جهت شکاف ها موازی جهت رشد موهای موجود فرد بوده و یا از جهت موهای قبلی فرد در همان منطقه تبعیت نماید و عمق آن هم 6 – 4 میلیمتر می باشد. پس از آن هر گرافت در یک شکاف قرارداده می شود. این مرحله بسیار وقت گیر بوده و حدود 4 – 3 ساعت طول می کشد. بهتراست موهای کاشته شده 4- 3 میلیمتربلندی داشته باشند. انتقال گرافت ها ازمحلول نمکی خنک به داخل شکاف ها با پنس های بسیارظریف و نازک انجام می شود تا آسیبی به آنها وارد نیاید. زمان انتقال برای هرگرافت نبایستی از 3-2 دقیقه تجاوزنماید و در طول این مدت هم گرافت فوق مرتب توسط سرم نمکی خنک خیس نگه داشته می شود تا ازخشک شدن آن جلوگیری شود زیرا یکی از شایع ترین علل نگرفتن گرافت های پیوندزده شده خشک شدن آنها در حین انتقال و کاشت در شکاف ها است. برای حصول بهترین نتیجه گرافت های تک مویی درقسمت خط رویش موکاشته می شوند زیرا این بخش از سر به طور طبیعی دارای موهای تکی است. گرافت های دو تایی و سه تایی در عقب خط رویش مو در جلوی سرکاشته می شوند تا نتیجه کاملاً طبیعی بوجودآورده شود. گرافت های 4 و 5 تارمویی خیلی نادر هستند ولی در صورت وجود از آنها برای منطقه ورتکس استفاده می شود.

در مدت زمان چند ساعته کاشت مو، بیمار می تواند به تماشای فیلم مورد علاقه اش بپردازد، موسیقی گوش کند و یا مطالعه کند. تعدادی از افراد هم مایل هستند که به جریان عمل دقت کرده و حتی گاهی خود را مشغول شمارش گرافت های کاشته شده می کنند. بهر حال عمل با راحتی کامل بیمار پیش رفته و ایشان هیپگونه دردی نخواهند داشت. درپایان عمل آخرین بازبینی هاانجام شده تامطمئن شویم که گرافت ها کاملاً در منافذ قرارگرفته اندو هیچکدام ازآنها بیرون نزده و یا خارج نشده اند و خونریزی هم وجود ندارد. پس از اتمام کار، سر بیمار پانسمان می شود. پانسمان کردن کمک به کنترول خونریزی پس از عمل کرده، موضع کاشت مو را از آسیب های احتمالی حفظ می کند و در کل برای آرامش و رفع استرس پس از عمل در بیمار مفید است. پانسمان روز بعد باز می شود و پس از آن بهتر است که سر بیمار باز بوده و در معرض جریان هوا و آفتاب باشد. عرق کردن زیاد برای موضع کاشت مو ضرری ندارد. مسایلی مثل آلودگی هوا و گرد و غبار در محل کار در حد متعارف ارتباطی به نتایج کاشت مو ندارند.

مزیت عمده FUT این است که دریک جلسه 6-4 ساعته 4 – 3 هزار تار مو (یا به عبارتی در حدود 2000-1500 گرافت) کاشته شده و لذا اتلاف وقت وی نسبت به FIT خیلی کم است. بزرگترین مزیت FUT کیفیت بالای موهای برداشته شده (نسبت به FIT ) است بدین معنی که موها درFUT دارای چربی دورفولیکولی بیشتری بوده و باصطلاح چاق تر هستند و همین چربی بیشترنقش بسیار مؤثری در بقای فولیکول موی جداشده از ناحیه دهنده مو دارد.

به همین دلیل بهتراست برای جلسه اول کاشت مو و بخصوص مواقعی که تراکم بالا مورد نیازاست و یا اینکه می خواهیم کاشت مو را برای جلوی سر و خط رویش مو انجام دهیم از روش FUT استفاده کنیم.

این روش برای افراد بین 18 تا 25‌سال زیاد توصیه نمی‌شود. البته می‌توانند از این روش استفاده کنند و محدودیت خاصی وجود ندارد اما چون در این سن همچنان ممکن است ریزش مو آندروژنیک کامل نشده باشد، ادامه داشته باشد. به‌همین دلیل اگر یک نوار باریک از پشت سر برداشته و در جلوی سر کاشته شود با‌توجه به ادامه ریزش موهم ممکن است بعدا از نظر بانک مو مشکلی ایجاد شود و هم اینکه دوباره خط ریزش به سمت عقب پیشروی کند و مجددا جلوی سر خالی شود اما غالب افراد می‌توانند از این روش استفاده کنند.

موهای ما در گروه‌های کوچک در همه جا سر رشد می‌کنند و هر گروه شامل یک تا چهار تار مو است. این گروه‌ها شامل مو و فولیکول هستند. فولیکول ساختاری کیسه‌مانند در زیر پوست سر است که باعث تولید و تغذیه رشد موی جدید می‌شود. گروه‌ها یا واحدهایی وجود دارد که تنها شامل یک مو است، اما اغلب این گروه‌ها یا واحدها شامل دو تا سه تار مو هستند. فردی که موهای پرپشت‌تری دارد، واحدهای فولیکولی موی او شامل چهار تار مو است. این واحدهای مستقل کوچک ممکن است در طول جراحی آسیب ببیند و منجر به رشد موی نامناسب شود؛ بنابراین، برداشت مناسب و با دقت آن‌ها بسیار اهمیت دارد. قبل از روش کاشت موی فولیکولی، جراحان اغلب از روشی استفاده می‌کردند که در آن گرافت های بزرگ مو معمولاً در گروه‌های 3 تا 8 تار مویی برداشت می‌شد. یکی از مشکلات این روش این بود که واحدهای فولیکولی مو ممکن بود آسیب ببینند یا شکسته شوند و بر رشد مو تأثیر می‌گذاشتند. اما در روش FUT این مشکل به وجود نمی‌آید، زیرا واحدهای کاشت شده مشابه با زمانی که در ناحیه اهداکننده بودند باقی می‌مانند. چرا که روش قرار دادن واحدهای فولیکولی اینگونه است که واحدهای موی مجزا در جلوی خط مو قرار داده شوند، واحدهای دو تار مویی در پشت خط مو قرار داده شوند، واحدهای سه تار مویی در پشت 2 واحد مو قرار داده شوند و در نهایت واحدهای 4 تار مویی در پشت سه واحد مو قرار داده می‌شوند. با این کار، بدون خطر انباشت غیرطبیعی مو، موهایی طبیعی با تراکم مناسب خواهید داشت.

موارد انتخاب روش FUT توسط پزشک:

1- وقتی كه تعداد زیادی از موهای مودر نظر در یك قسمت مثل پس‌سر باشد.

2- وقتی پوست محل دهنده از قابلیت ارتجاعی مناسب برخوردار باشد.

3- وقتی بخواهیم تعداد زیادی مو در یك جلسه بكاریم.

4- وقتی كه موهای شخص دهنده مجعد و مواج باشد.

 

روش غيرجراحی کاشت مو به روش(FUE) FIT: در روش FIT (follicular isolated transplantation) بجای ایجاد برش درپشت سر، موها بصورت دانه به دانه و با دستگاهی بسیارظریف برداشته می شوند. در این روش باید موهای محل برداشت كاملاً تراشیده شود، و بسته به تحمل و حوصله بیمار و تبحر و تجربه و حوصله و دقت پزشك طی چندین مرحله (چند روز) موهای دلخواه برداشته و كاشته شود. در طول روش کاشت موی  (FUE (Follicular Unit Extraction  ، واحدهای فولیکولی مجزا ( گروه های موی یک، دو، سه و چهار تار مویی که به صورت طبیعی در پوست سر رشد می کنند) با استفاده از یک پانچ بسیار ریز یا با استفاده از دستگاه میکروموتور یکی یکی برداشت می شوند. اندازه این پانچ بین7/0 تا 1 میلی متر است. عموما موی ناحیه اهدا کننده مو کوتاه می شود تا پزشک بتواند پوست سر بیمار را مشاهده کند. واحدهای فولیکولی (که گرافت نام دارند) از نواحی مقاوم در برابر طاسی در کناره ها و پشت سر (که به آنها نواحی اهدا کننده گفته می شود) با استفاده از یک فرآیند چند مرحله ای گرفته می شوند. در ابتدا یک پانچ کوچک و تیز پوست دور یک واحد فولیکولی خط می اندازد. سپس یک پانچ کوچک و کند که عموما بین 7/0 تا 1 میلی متر اندازه دارد، برای فرو رفتن در بافت نرم دور واحد فولیکولی مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجایی که جهت و زاویه واحد فولیکولی زیر پوست را نمی توان مشاهده کرد و اغلب با جهت مو در سطح تفاوت دارد، استفاده از پانچ تیز در زیر سطح پوست ممکن است باعث جدا شدن یا برش عرضی واحد فولیکوبی شود. در حالی که پانچ کند دور واحد فولیکولی را پوشش می دهد و در حین حال آن را از بافت های نرم مجاور جدا می کند. این فرآیند عمومابرش کند نامیده می شود. وقتی واحد فولیکولی از بافت های مجاور جدا شود، می توان آن را اغلب با انبرکی که موی بالای سطح پوست را می گیرد، استخراج کرد. هر گرافت واحد فولیکولی باید با دقت در نواحی دریافت کننده (نواحی مورد نظر برای کاشت موی طبیعی) کوچکی که پزشک در نواحی طاس یا کم پشت پوست سر ایجاد کرده، قرار داده شوند. بسته به ترجیح پزشک، واحدهای فولیکولی به دو صورت در ناحیه دریافت کننده قرار داده می شوند یا فورا پس از برداشت هر گرافت در نواحی دریافت کننده از پیش ایجاد شده قرار می گیرد یا پس از اتمام فرآیند استخراج واحدهای فولیکولی این کار صورت می گیرد. گرافت های برداشت شده که فورا کاشت نشوند، به دقت در یک محلول حاوی سالین نگهداری می شوند. از محلول های نگهداری بافت دیگر می توان به بافر، مواد مغذی و آنتی اکسیدان ها یا پلاسمای غنی از پلاکت حاوی فاکتورهای رشد و ویژگی های بهبود زخم اشاره کرد. محلول های نگهدارنده مانع از خشک و کم آب شدن واحدهای فولیکولیی می شود که فورا در نواحی دریافت کننده پوست سر کاشت نمی شوند.

مزایای کاشت مو به روش FIT

کم تهاجمی تر بودن کاشت مو : برخلاف روش کاشت موی FUT، که در آن رشته از پوست سر حاوی واحدهای فولیکولی برداشت جدا می شود، برش ایجاد می شود و زخم با بخیه بسته  می شود، گرافت ها و بافت مجاور در کاشت مو به روش FIT به صورت مجزا با استفاده از پانچ هایی برداشت می شود. به همین دلیل، بسیاری از افراد، روش کاشت مو FIT را به نسبت روش FUT کم تهاجمی تر می دانند.
کاهش ایجاد جای زخم و امکان کوتاه کردن مو: علاوه بر کم تهاجمی تر بودن، این روش کاشت مو همچنین مانند روش FUT جای زخم خطی ایجاد نمی کند. اگر چه بسیاری از جراحان با استعداد می تواننند جای زخم های خطی غیرقابل تشخیصی را با روش های برش زنی ایجاد کنند، در روش FUT همیشه یک جای زخم خطی باریک در بالا و پشت سر ایجاد می کند. علاوه براین، فیزیولوژی یا فعالیت های پس از عمل بعضی از بیماران باعث کشیدگی بیش از حد و درمان نامناسب ناحیه زخم در روش کاشت موی FUT می شود. این مساله اغلب منجر به ایجاد جای زخم بیشتر و برجسته تر در ناحیه اهدا کننده می شود. زمان درمان کمتر و بهبودی سریع تر و نیاز های درمانی کم بعد از عمل : کاشت مو به روش FUE با وجود زیر جلدی بودن، یک روش جراحی بدون ایجاد جای زخم نیست و مجموعه ای از جای زخم های کوچک و مدور را در ناحیه اهدا کننده ایجاد می کند. در صورتی که کاشت مو به درستی انجام شود، این نقاط بسیار ریز اغلب غیر قابل تشخیص هستند، البته به شرطی که بیمار موهای خود را طوری کوتاه کند که جای زخم ها ظاهر نشوند. بسیاری از جراحان کاشت مو بر این عقیده هستند که ماهیت غیرتهاجمی تر روش  FUE منجر به زمان درمان و بهبودی سریع تر نسبت به روش کاشت موی FUT می شود. به دلیل اینکه زخمی بسته نمی شود و از بخیه استفاده می شود و در طول دوره درمان در ناحیه اهدا کننده کشیدگی بوجود نمی آید، عموما در روش کاشت موی FUE بیمار درد و ناراحتی کمتری را در ناحیه اهدا کننده احساس می کند. بیمارانی که کاشت مو به روش FUE را انجام می دهند عموما سریع تر می توانند زندگی روزمره و فعالیت های خود را از سر بگیرند.

بهترین روش برای موارد خاص و کوچک مثل کاشت ابرو : با توجه به اینکه روش کاشت موی FUE عموما نسبت به روش FUT کم تهاجمی تر است و در مدت زمان کمتری انجام می شود، برای موارد خاص و کوچک بهینه است. برای مثال، روش کاشت موی FUE برای بیماران جوان تری که تنها به تعداد گرافت کمی نیاز دارد و نمی خواهند جای زخم خطی در سر آنها ایجاد شود، این روش فوق العاده است. همچنین، روش FUE برای روش های کاشت موی مخصوص مثل بازسازی ابرو، که در آن به استخراج تعداد کمی گرافت مخصوص ( به عبارت دیگر واحدهای فولیکولی مجزای مو) با کمترین جای زخم نیاز است، بسیار مناسب است.

موارد اتنخاب روش FIT  توسط پزشک:

1- محل دهنده دارای اسكار (محل زخم قبلی بهر دلیل) باشد كه برداشت نواری مقدور نباشد.

2- تراكم موی دهنده در یك سانتی‌متر مربع خیلی كم باشد. یعنی موقعی که تراکم موها درمنطقه برداشت درپشت سرکم بوده و یا به عبارتی فاصله بین موها زیاد باشد. پس نتیجه می گیریم که FIT برای افرادی که موهای پرپشت درقسمت پشت سردارند، روش مناسبی نبوده و بایستی برای این افراد ازFUT  استفاده شود.

3- وقتی موهای خاص از نظر رنگ، قطر، رشد و اندازه مورد نظر باشد مثل پیوند مو برای ابرو و مژه و پزشك معالج مجبور باشد از هر قسمت بدن (ساق پا، ران- بازو و....) یك یا چند مدل مناسب و دلخواه پیدا كند و باید آنها را برای پیوند بردارد.

4- محل دهنده قبلی مو، اجازه برداشت مجدد نواری را ندهر. به عبارت دیگر مواقعی که میزان کشش پوست پشت سرکم بوده و لذا امکان برداشت نوار ازپشت سرنمی باشد. این حالت بیشترزمانی رخ می دهدکه یکبار برای فرد FUT  انجام شده و جهت تکمیل کارقبلی و یاکاشت مو درمناطق طاس جدید بایستی کاشت موی مجدد انجام شود ولی بدلیل برداشت قبلی یک نوار از پشت سرامکان برداشت مجدد نوار مشابه وجود ندارد. البته این مسئله همیشگی نیست و در بسیاری ازموارد می توان 2 یاحتی 3 بار از پشت سر نوار برداشت کرد ولی اگرنتوان اینکار را درجلسات دوم و به بعدکاشت مو انجام داد آنگاهFIT کاربرد پیدا می کند.

5- اگرخود فرد اصرار به انجامFIT داشته باشد مثلاً ازجراحی (حتی جراحی سرپایی مثل FUT ) می ترسد و یا بدلایلی با برش پشت سرمشکل داشته و نمی خواهد اینکار انجام شود.

با این وجود در مجموعFIT معمولاً انتخاب اول برای کاشت موی طبیعی نبوده و درغالب موارد بهتراست که درابتدا ازFUT استفاده شود وFIT را برای جلسات بعدی وی انتخاب نماییم.

 

کاشت مو به روش BHT: BHT در زبان انگلیسی مخفف Body Hair Transplant به معنی انتقال مو از بدن به سر می باشد، در این روش کاشت،  مو از نواحی مختلف بدن مانند سینه، کتف ها، پشت، ران ها و غیره برداشته شده و در قسمت های کم پشت سر کاشته می شود، از آنجا که جنس موهای بدن با موهای سر کمی متفاوت است معمولا این روش کاشت به تنهایی و به عنوان گزینه اول پیشنهاد نمی شود. کاشت مو به روش BHT برای کسانی توصیه می شود که بانک مو کافی در قسمت پشت سر و بالای گردن ندارند و ناچارا پزشک مجبور به انتقال مو از بدن می باشد.

این روش زمانی نتیجه خوبی می دهد که فرد بانک مو متوسطی دارد یعنی پزشک بخشی از فولکول های مو در  پشت سر را به نواحی طاس انتقال می دهد و برای پر کردن فضای مابین این فولکول ها از موهای بدن فرد استفاده می کند به عبارتی ترکیبی از فولکول های مو در  پشت سر با فولکول های بدن در نواحی طاس و کم پشت کاشته می شود. اما در افرادی که کاملا طاس بوده یا بانک مو ضعیف و ناچیزی دارند صرفا انتقال موهای بدن به سر جلوه جالبی به همراه نخواهد داشت زیرا جنس و حالت گیری موهای بدن با موهای سر متفاوت است. باید توجه کنید صرفا پر بودن موهای بدن معیاری مناسب برای استفاده از این روش نمی باشد، ابتدا باید وضعیت ریشه، جنس و حالت گیری موهای بدن توسط پزشک بررسی گردد و در صورت تایید از این روش کاشت مو استفاده نمود. بهتر است نام این روش کاشت را روشی مکملی نامید زیرا به تنهایی نتیجه جالبی از آن حاصل نمی شود.

 

کاشت مو به روش SUT : روش کاشت SUT نسبت به سایر روش های کاشت مو از قبیل FIT  و FUT روش نوینی است که تقریبا  اکثر مراحل آن از برداشت تا کاشت فولکول های مو توسط دستگاهای اتوماتیک با نظارت پزشک صورت می گیرد. در روش کاشت SUT پیاز مو به صورت دستی برداشت و کاشت نمی شود بلکه به وسیله پانچ لیزری از محل اهدا کننده که معمولا پشت سر می باشد جدا شده و سپس فریز می گردد و در نهایت به نواحی کم مو و طاس انتقال می یابد، به دلیل فریز شدن فولکول های مو تا زمان کاشت از تخریب آن ها جلوگیری می شود. در روش SUT با توجه به وجود پانچ لیزری و سیستم فریز درصد بسیار کمی از ریشه موها حین برداشت و کاشت از بین می روند، طبق برخی از آمار میزان هدر رفتن فولکول های مو به کمتر از 1% در این روش می رسد.

در روش SUT از بی حسی موضعی استفاده می گردد. جراحی و برداشت لایه های پوستی نیز در این روش صورت نمی گیرد. این روش تقریبا مانند روش FIT است یعنی صرفا فولکول های مو منتقل می شوند اما از ابزار نوین و تکنولوژی جدید استفاده می گردد. عوارض جانبی در روش کاشت SUT به حداقل می رسد، دوران نقاهت آن کوتاه، جای پانچ، زخم و خونریزی نیز بسیار کم مشاهده می گردد. سرعت انتقال فولکول های مو از محل اهدا کننده به محل دریافت کننده نیز نسبت به سایر روش های کاشت مو بیشتر می باشد.

 کدام روش کاشت مو برای شما مناسب است؟

 یکی از مهمترین سئوالات مراجعه کنندگان به کلینیک های کاشت مو این است که باید از کدام روش استفاده کنند. پاسخ این سئوال آسان است. شما خودتان را اذیت نکنید و اگر به پزشک خود اعتماد دارید انتخاب روش را به عهده او بگذارید، اما به طور کلی بهترین روش کاشت مو دو جلسه FUT با فاصله یکسال است، زیرا در برداشت و کاشت FUT در یک جلسه مقدار زیادی مو برداشت می شود، زمان عمل کوتاهتر است و بانک موی بیمار کمتر تخریب می شود و در نتیجه کاشت، طبیعی تر خواهد شد و تراکم های بالاتری را می توان بدست آورد.

 اگر بیمار از جراحی ترس دارد و تمایل به بخیه زدن و بخیه کشیدن ندارد و از اسکار پشت سر (خط بخیه) نگران است و یا به هر دلیل دیگری تمایل به FUT ندارد روش FIT مناسب تر است.

 اگر بیمار اجازه تراشیدن موها را نمی دهد روش FUT انجام می شود، زیرا در روش ترکیبی کل موها تراشیده خواهد شد.

 اگر مقدار کمی مو لازم داریم (کاشت ابرو ، سبیل ، ریش و ناحیه اسکار) FIT انجام می شود.

 در برداشت مو از بدن بدلیل ناکافی بودن بانک موی پشت سر معمولا FITانجام می شود.

 بیمارانی که قسمت جلوی سر آنها خالی شده است و خط موی جلوی سر آنها وجود ندارد، مناسب ترین کاندیدای FUT هستند، در واقع بدلیل ظرافتهای خاصی که در کاشت نسبت به FIT می توان ایجاد کرد، طراحی خط مو و کاشت جلوی سر بهتر است به روش FUT انجام شود.

 اگر در یک جلسه مقدار زیادی مو لازم است معمولاً FUT بیشتر از FIT جواب می دهد و تراکمهای بالاتر را می توان ایجاد کرد.

 مدت زمان عمل FIT نسبت به FUT طولانی تر است در روش FUT مدت 3 تا 5 ساعت و در روش FIT تا 10 ساعت و گاهی بیشتر طول می کشد.

 در پایان تاکید می کنیم نظر نهایی را پزشک متخصص با توجه به شرایط متقاضی کاشت خواهد داد.

 

کاشت مو در جای زخم و بخیه

کاشت مو درون جای زخم به کمک روش FIT انجام می گیرد. موی کاشته شده، به رشد خود در بافت زخم و بخیه ادامه خواهد داد تا جایی که این بافت شروع به ضخیم شدن نکند. بافت ضخیم شده‌ی جای زخم و بخیه را می‌توان به کمک تزریق موضعی تریامسینولون، صاف کرد. با صاف شدن سطح جای زخم و بخیه ، عملیات کاشت مو به‌راحتی انجام می‌گیرد؛ بااین‌حال، برخی موارد را نباید فراموش کرد :

ازآنجایی‌که خون‌رسانی به بافت زخم و بخیه، به‌خوبی بافت‌های دیگر صورت نمی‌پذیرد، فاصله‌ی پیوندهای مو باید بیش‌تر از حد معمول خود باشند.

با رشد کردن پیوندها در بافت زخم و بخیه، رگ‌های خونی جدیدی در آن ناحیه شکل خواهند گرفت.

پس از ایجاد رگ‌های خونی جدید، می‌توان تراکم مو را در آن ناحیه افزایش داد.

پس از انجام عملیات کاشت مو، مراقبت‌های خاصی را باید از پیوندهای درون بافت زخم و بخیه به عمل آورد، چراکه بافت زخم و بخیه نمی‌تواند به‌خوبی بافت‌های عادی پیوندها را در درون خود نگه داشته و آن‌ها به‌راحتی خارج می‌شوند.

در صورت تراکم بیش‌ازحد موهای کاشته شده در بافت زخم و بخیه، سرعت رشد آن‌ها پایین خواهد بود. در صورت قرار گرفتن صحیح مناطق گیرنده و همچنین به عمل آوردن مراقبت‌های پس از عمل به‌طور شایسته، می‌توان انتظار سرعت رشد مناسب را داشت.

 

کاشت ریش و سبیل و کاشت ابرو

ریش و سبیل از علایم مردانگی آقایان است و نقش بسیار مهمی در زیبایی صورت و حس اعتماد ‌به‌ نفس یک مرد دارد، بنابراین ازدست رفتن آنها به هر دلیلی می‌تواند فرد را دچار استرس شدیدی کند و او را برای مداوا به سمت‌ انواع درمان‌های دارویی یا جراحی بکشاند. کاشت مو برای ریش و سبیل معمولا در نواحی روی چانه و یا بالای لب انجام می شود ، البته در نواحی ریش و پایه ی مو نیز کاشت سبیل و ریش انجام می شود. افراد مناسب کاشت ریش و سبیل معمولا در رنج سنی 19 الی 23 می باشند زیرا در این سنین هورمون های اشخاص به مقدار پایه ای رسیده است و انجام کاشت ریش و سبیل در این رنج سنی بهترین نتیجه ممکن را حاصل می کند. در کاشت سبیل معمولا به روش FUE انجام می شود. در کاشت ریش معمولا سعی می شود تا از موهای روی گونه برداشته شود و به نواحی که کم پشت تر است پیوند داده شود. می توان برای کاشت ریش بانک مو را از نواحی سینه ، قسمت تحتانی گردن و یا ریش برداشته و در محل مورد نیاز کاشته شوند. پس از انجام کاشت ریش و کاشت سبیل قرمزی در پوست به مدت 24 ساعت وجود دارد. پس از کاشت ریش و سبیل 7 روز به طول می انجامد تا بهبود ظاهری ایجاد شود ، ممکن است شخص احساس خراشیدگی پس ازکاشت ریش داشته باشد. رشد موها معمولا پس از 4 ماه شروع می گردد. عمل کاشت موی  صورت، در واقع نه‌ تنها برای بازیابی موهای ریش و سبیل، بلکه برای ایجاد موهایی ضخیم‌تر در ناحیه گونه یا نواحی دچار اسکار سوختگی یا آکنه انجام می‌شود. نداشتن موی صورت می‌تواند مادرزادی یا به‌دنبال الکترولیز قبلی یا لیزر موی زائد یا حتی ضربه و جراحت ناشی از سوختگی یاااا انواع حوادث اتفاق بیفتد. در صورت وجودد تریکوتیلومانیا، کاشت ریش و سبیل فایده‌ای ندارد و باید فرد ابتدا به روان‌پزشک معرفی شود. درکاشت ریش در بیماری آلوپسی آره‌آتا (طاسی منطقه‌ای) که در آن دایره‌های کوچک و بزرگ در منطقه ریش و سبیل کاملا خالی از مو می‌شوند نیز موثر نیست. تعداد گرافت از چند صد تا چند هزار متغیر است ولی به‌طور تقریبی در ناحیه ریش ۵۰۰-۳۵۰ گرافت، در یک منطقه پر ریشششش پروفسوری ۷۰۰-۶۰۰ گرافت، دو طرف کناریی ریش پروفسوری ۲۵۰-۲۰۰ گرافت و در منطقه ریش گونه‌ها ۷۰۰-۳۰۰ گرافت قابل کاشت است.  در بعضی موارد برای ایجاد ضخامت بهتر ممکن است به عمل دوم نیاز باشد.
مراحل برداشت وکاشت مودر ریش و سبیل و ابروشبیه کاشت سراست با این تفاوت که درریش و ابرو، فقط از واحدهای فولیکولی دارای یک یا دو تار مو استفاده می شود.

 

کوچک کردن اسکالپ (Scalp reduction)

كوچك كردن اسكالپ به زبان ساده برداشت قسمتهاي طاس اسكالپ است با اين تكنيك قسمتهاي پوشيده از مو به هم نزديكتر مي شود. روشهاي متفاوتي وجود دارد و كوچك كردن اسكالپ ممكنست با كاشت مجدد مو در نواحي طاس باقيمانده همراه شود كه اين همراهي يك ترميم كامل مو را امكان پذير مي كند. كاهش اسكالپ امروزه به ندرت انجام مي شود به استثناي چند جراح كه هنوز مصرانه به اين كار تاكيد دارند. يك مشكل اين روش اين است كه با گذشت زمان اسكار اين نواحي قابل توجه مي شود. معمولا بيش از يك scalp reduction براي پوشاندن نواحي طاس لازم است. اين مشكل در افرادي كه با فيناسترايد درمان شده اند ممكنست كمتر باشد. به هر حال كوچك كردن اسكالپ يك راه حل درمان طاسي است و موثر بودن آن در طول زمان با پيشرفت غير قابل اجتناب ريزش مو بيشتر مشخص مي شود. احياء مجدد اين تكنيك بستگي به اين دارد كه اسكارها را به اندازه كافي بتوان مخفي كرد و جلوي پيشرفت ريزش مو را با درمان طبي بگيريم.

 

تستهای آزمایشگاهی قبل از عمل

CBC

AST,ALT, ALKP

BS

BUN,Cr

BT, CT

PT, PTT

HBS Ag

HCV Ab

HIV Ab

RH, Blood group

 

توصیه های قبل از عمل

1- حداقل ده روز قبل و بعد از پیوند موی طبیعی ازمصرف داروهای مسکن و ضد درد مثل قرص آسپیرین، بروفن، ایندومتاسین (استامینوفن اشکالي ندارد)، قرص ویتامینE ، داروهای ضد انعقاد خون مثل وارفارین و هپارین خودداری کنید.

2- یک هفته قبل از کاشت مو طبیعی از مصرف سیگار، قلیان و مشروبات الکلي جداً خودداری نمایید.

3- از یک هفته قبل از عمل از مصرف سیر، داروهای گیاهی ، گریپ فروت و زنجبیل خودداری نمائید.

4- چنانچه هرگونه بیماری خاص یا مهمی از قبیل دیابت، فشار خون و صرع و … دارید حتماً در جلسه مشاوره پزشک خود را در جریان قرار دهید.

5- چنانچه داروی خاصی را به طور مرتب مصرف می کنید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.

6- تمامی سوالات و مشکلات احتمالی خود را که فکر میکنید با کاشت موی فعلی شما ارتباط دارند با پزشک مطرح کنید تا از بروز هرگونه مشکل احتمالی جلوگیری کنید.

7- بهتر است وعده شام شب قبل از پیوندمو مختصر ولی مقوي باشد.

8- قبل از مراجعه سر خود را با شامپو به طورکامل چندبار بشویید.

9- ازنوشیدن مایعات زیاد وچای قبل از کاشت مو خودداری کنید.

10- قبل از انجام كار تمامی زیورآلات (انگشتر،گردنبند، النگو،گوشواره و غیره) و ساعت خود را دربیاورید.

11- بدلیل اثر داروهای بیحسی و استرس عمل، رانندگی بلافاصله پس از کاشت مو به صلاح بیمار نبوده و لذا توصیه می شود که اتومبیل به همراه نیاورید.

 

داروهای لازم برای کاشت مو

قبل از عمل

1- قرص سیپروفلوکساسین پانصد میلی گرم یک عدد هر 12 ساعت از دو روز قبل تا چهار روز بعد از عمل یعنی درمجموع برای هفت روز.

2- آمپول دگزامتازون یک عدد تزریق عضلانی عصر روز قبل از عمل. درموارد خاصی طبق دستور پزشک بجای آمپول دگزامتازون ازقرص پردنیزولون پنج میلی گرمی استفاده می شود.

بعداز عمل

مسکن خوراکی بصورت قرص استامینوفن کدئین یک عدد بلافاصله پس از کاشت مو و یک عدد قبل از خواب. توجه داشته باشید که در روز های بعد از کاشت مو معمولاً دردی وجود نخواهد داشت و لذا لزومی به مصرف مسکن نمی باشد.

 

جنبه های تکنیکی

خط رویش موی طبیعی (The natural hairline)

بطورکلی مهمترين قسمت موی سرازنظر علم زيبايی شناسی چهره، خط رويش مو درجلوی سرمی باشد. اين خط اولين قسمتی ازچهره است که درجلوی چشم بيننده به نظرآمده و می تواندنمادی ازسن، زيبايی، جوانی و خوش تيپ بودن وی باشد. اين خط چيزی است که باصطلاح قاب (چهارچوب) صورت را تشکيل داده و لذا اهميت فوق العاده ای درزيبايی چهره بازی می کند. بنابراين بازسازی خط فوق به صورت تا حدامکان طبيعی و متناسب با سن بيمار و با در نظر گرفتن آينده وی، مهمترين بخش کاشت موی طبيعی بوده و بايستی وقت و انرژی زيادی برای آن صرف نمود. بطورکلی بهتراست که درطراحی خط مو محتاط عمل نموده زيرا هميشه مي توان بعداً خط مو را پايين ترآورد ولی بالاتربردن آن خيلی مشکل است. بيماران كم سن معمولاً درخواست خط موي پايين تر ازحد نرمال دارند ولي بايستي گفت كه ممكن است يك خط موي پايين براي سن 20 سالگي مناسب باشدولي براي سن 40-30 سالگي زشت و غيرعادي است. اکثرافراد طاس دوست دارندکه خط موی جلوی سرشان به اندازه زمانی باشدکه 25-20 ساله بوده اند يعنی زمانی که دچار ريزش مو نشده اند. درحاليکه درطراحی اين خط، سن قبلی شخص درنظرگرفته نشده بلکه سن فعلی وی و همچنين سالهای بعدی عمرشخص در مدنظرقرارگرفته و خط متناسبی برای وی ترسيم می گردد. بيماران جوانتر معمولا خط رويش موي پائينتري نسبت به آنچه مناسب است، درخواست مي كنند. بايد به بيمار توضيح داده شود كه خط رويش مويي كه در 20 سالگي طبيعي است، در 60 سالگي غيرطبيعي به نظر خواهد رسيد و اين مشكل است كه بيمار را راضي كنيم كه خط رويش بالاتري برايش كاشته شود. امروزه هيچ جراحي وجود ندارد كه بتواند ميزان طاسي يك مرد 20 ساله را در 60 سالگي حدس بزند و انتخاب روشهاي محافظه كارانه خط رويش مو، عاقلانه تر است و خط رويش مو بايد در حدي باشد كه براي تمام عمر مناسب باشد. بعنوان يك قانون كلي خط رويش مو cm 10-7 بالاي ابروها مي باشد. خط رويش موي طبيعي يك خط صاف نيست بلكه بصورت يك منطقه نامنظم از یک و دو واحد فوليكولار است. در حالت طبيعي خط رويش موي كاشته شده ممكنست شبيه يك خط صاف بنظر بيايد ولي با نگاه دقيق تر يك نماي موج دار و يك حاشيه تصادفي شبيه شبه جزيره  مشخص مي شود و تقليد اين نما در كاشت يك مشكل بزرگ است. . به همين دليل بعنوان يک اصل کلی خط موی جلوی سر بايستی دربالاترين حد ممکنه (نسبت به سن فرد) قرارگيرد. رعايت اين اصل بخصوص در مورد نواحی کناری خط موی جلوی سراز اهميت زيادی برخورداراست.

خط رويش مو درجلوی سر درحقيقت يک نوار به عرض چند ميليمتر بوده که به صورت طبيعی دارای چندمشخصه می باشد:

1) شکل کلی اين خط شبيه حرف M است بدين معنی که درطرفين مقداری تو رفته بوده و در وسط به سمت جلو متمايل است.

2) اين خط درهرقسمت دارای نمای نامنظم و تا حدی زيگزاگ است يعنی يک خط صاف و يک دست نمی باشد.

3) موهای اين نوار بصورت فوليکول های تک مويی و نازک هستند.

4) زاويه خروج موها از پوست درهمه جای اين نوار سی درجه رو به جلو است منتها در قسمت های کناری، موها ضمن حفظ اين زاويه مقداری به طرفين هم متمايل شده اند.

5) درهرقسمت از اين نوار همه موها دارای زاويه يکنواخت بوده و هم جهت می باشند.

تمامی اين موارد بايستی در کاشت مو در اين منطقه حساس رعايت شود در غير اينصورت خط موی جلوی سربه صورت عروسکی درمی آيدکه بسيارزشت و زننده است و ترميم آن هم فوق العاده مشکل و گاهی غيرممکن می باشد.

تکنولوژی یک مرحله ای (One-session technology)

هدف تكنيك کاشت مو ايجاد يك نتيجه يك مرحله اي است كه در بسياري از بيماران بدست مي آيد (از اوايل سال 2000). از اوايل سال 2000 تعداد گرافت 2000-1000 تايي متداول شد. توانايي ايجاد يك تراكم قابل قبول در ترميم به ميزان زيادي بستگي به تراكم موها در هر سانتیمتر مربع دارد. يك فرد با طاسي پيشرفته درجه بندي نوروود VI يا VII نياز به جايگزيني در حدود 50 مو در سانتیمتر مربع دارد تا بتواند قاب صورت را ايجاد كند. در گذشته تيم هاي جراحي واحدهاي فوليكولار ترميمي برای مناطق طاس را با تراكم 20 واحد در سانتیمتر مربع در نظر مي گرفتند. با اين تراكم گاهي نتيجه قابل قبول با ترميم يك مرحله اي بدست مي آمد ولي وقتي در اوايل سال 2000 ترميم با 30 واحد در سانتیمتر مربع انجام شد. ترميم يك مرحله اي بصورت متداول درآمد. تيم هاي باتجربه مي توانند پوشانندگي قابل توجهي را با يك يا 2 مرحله ترميم بوجود آورند و اين با متوسط 37 مو در هر سانتیمتر مربع به دست مي آيد كه در يك ناحيه محدود 80 سانتیمتر مربع انجام مي شود كه در بسياري از بيماران 80 سانتیمتر مربع يك سوم سر از قسمت فرونتال را مي پوشاند. در كانديداهايي با موهاي به قطر µm 75 كه از ناحيه فرونتال نيمي از سر را گرفته باشد يك تا دو مرحله ترميم مي توانند نتايج قابل قبولي ايجاد كند. هيچ عدد مشخصي براي تراكم واحد فوليكولار در ترميم يك مرحله تعيين نشده است ولي تراكم بيش از 30 مو در سانتیمتر مربع امروزه بصورت استاندارد درآمده است.

 

حداکثر تراکم ناحیه دریافت کننده (Maximizing recipient density)

در اين مساله اختلاف نظر وجود دارد. يك تئوري فرمهاي ميكرواسكارينگ بعد از هر مرحله کاشت مو را مطرح مي كند كه اين اسكار گذاري الگوي عروقي ناحيه ترميم شده را مختل مي كند و خونرساني در دسترس گرافت را كم مي كند. اين فرضيه بيان مي كند كه اگر 100 گرافت در يك مرحله كاشته شود در مقايسه با كاشت 50 گرافت در هر بار در دو مرحله باعث رشد بهتر موها مي شود و تقريبا همه جراحان بر اين مساله توافق دارند و اين فرضيه را تاييد مي كنند كه اسكار يا هر جراحي قبلی روي اسكالپ روي مرحله بعدي ترميم تاثير مي گذارد. پذيرش بيمار و هزينه كار نيز از ديگر مسائلي است كه باعث شده ترميم يك مرحله اي پذيرش بيشتري داشته باشد.

 

اندازه هر مرحله (Size of sessions)

اگر قطر نوار دهنده مو كمتر از cm 2/1 باشد هر مرحله به تعداد 3000 يا كمتر گرافت منجر مي شود. قسمت پوست دهنده اسكالپ به ندرت تراكمي بيش از 100 واحد فوليكولار در سانتیمتر مربع دارد و اگر طول نوار دهنده بيش از 30 سانتيمتر باشد مي تواند مشكل آفرين باشد مثل افزايش كشش، خونريزي و درد بعد از عمل كه با نوار بيش از cm 30 ايجاد مي شود. بايد اشاره شود كه لبه قدامي نوار دهنده بايد پشت شريان سطحي تمپورال قرار گيرد و همين موضوع باز طول نوار دهنده را در هر بيمار به كمتر از cm 30 محدود مي سازد. بطور معمول با كمك 5 تكنسين 10-8 ساعت زمان لازم است تا پيوند 3000 گرافت در يك مرحله انجام شود. كاشت 1500 گرافت ممكنست 7-5 ساعت طول بكشد اين زمانها از متوسط زمان عملهاي مختلف به دست آمده و سرعت عمل هم بطور ثانويه وابسته به كيفيت انجام كار مي باشد. تعداد موها را مي توان از روي تعداد گرافتها تخمين زد. بعنوان مثال يك فرد با 1000 گرافت 2 تايي 2000 مو به دست می آورد. با يك دانسيتومتر مو يا هر وسيله بزرگنمايي دستي مي تواند تخميني از تعداد 1، 2، 3 يا 4 مو در هر  واحد فوليكولار به دست بياورد.

 

 

آماده سازی نوار دهنده (Donor strip harvesting)

بسياري از جراحان نوار دهنده را از ناحیه اکسی پیتال با قطر 7 میلی متر تا  2/1 سانتیمتر بر مي دارند و اين موضوع بايد قبل از جراحي بررسي شود. در بيمار با تراكم متوسط موها، يك نوار دهنده با طول cm 20 و عرض cm 7/0 تقريبا بيش از 1000 واحد فوليكولار دارد و نواري با طول cm 11 و قطر cm 1 هم 1000 واحد فوليكولار دارد. اندازه نوار دهنده بر اساس ارتجاع پذيري بافت دهنده، تراكم مو در بافت دهنده و وجود اسكار قبلي مشخص مي شود. هر چه قطر بيشتر باشد طول كمتري مورد نياز است و وجود اسكار ممكنست باعث شود كه قطر نوار را براي كاهش كشش كمتر كنيم. قبل از جراحي cm3 15 ليدوكائين 5% با اپي نفرين يك دويست هزارم براي بي حسي ناحيه دهنده استفاده مي كنيم و بعد از آن cm3 10 روپي واكائين HCL استفاده مي شود. بلافاصله قبل از پرش cm 20 محلول سالين در منطقه تزريق مي شود تا پوست مضرس مي شود. براي اينكار از سرنگ cm3 3 استفاده مي كنيم چون سرنگهاي بزرگتر نمي توانند برجستگي سفتي در ناحيه پوست اكسي پيتال ايجاد كنند. اين كار باعث كمتر شدن آسيب به فوليكولهاي موي قابل ترميم مي شود. هدف در برداشت نوار دهنده به حداقل رساندن جداشدن فوليكولهاي مو در حين برداشت گرافت است از يك برش بيضي شكل استفاده مي شود كه 2 لبه دارد. هنگام برش تا سطح اسكالپ مي رويم  بايد دقت شود كه عمق از سطح اسكالپ بيش از cm 1 پائين تر نرود. مي توان از يك چاقوي دو لبه براي اين برش استفاده كرد تا مطمئن شويم كه پهناي يكساني در نوار دهنده ايجاد مي شود. بعد از جدا كردن اپيدرم جدا كردن با يك چاقوي شماره 10 انجام مي شود. براي تشريح بافت دهنده از 4 قلاب پوستي استفاده مي شود كه باعث مي شود فشار از خط برش دور شود. لبه چاقو به موازات فوليكولهاي موي بيمار قرار مي گيرد بطوري كه لبه چاقو 5 ميلي متري اسكالپ قرار گيرد. لبه چاقو بايد 2-1 ميليمتر پایینتر از سطح فوليكولهاي مو باشد. اين نوار دهنده بشكل بيضي جدا مي شود و كف آن را با قيچي جدا مي كنيم. خونگيري با استفاده از كوتر يا به ندرت ليگاتور با بخيه انجام مي شود. بهترين روش بستن زخم استفاده از منگنه هاي جراحي است.

 

تشریح بافت دهنده (Graft dissection)

بعد از اينكه بافت دهنده برداشته شد بلافاصله داخل ظرف بتري كه حاوي سالين ايزوتونيك است قرار داده مي شود و تا زمان تشريح باقي مي ماند. تكنسين ها بافت بيضي شكل جدا شده را به تكه هاي باريكي كه هر كدام mm 2 عرض دارند تقسيم مي كنند. تجربه و مهارت زيادي لازم است تا حين تشريح بافت به فوليكول مو آسيب نرسد. هر لبه باريك شده باز به واحدهاي فوليكولار تقسيم مي شود. براي اين كار از surgical razor يا چاقوي جراحی شماره 10 با نوري كه از پشت سر تابانده مي شود و بزرگنمايي ميكروسكوپي استفاده مي شود. گرافتها را به قطعات حاوي واحدهاي فوليكولار كه هر كدام 1، 2 يا 3 مو دارند تقسيم مي كنيم و بعد گرافتهاي واحد فوليكولار را در ظرف سالين ايزوتونيك سرد قرار مي دهيم. واضح است كه اين گرافتها بايد سرد و مرطوب باقي بماند تا قابل حيات باقي بماند. شواهدي وجود دارد كه موي قطع شده رشد مي كند ولي قطر كمتري دارد.

 

بی حسی (Anesthesia)

پوست دريافت كننده اسكالپ را نيز بي حس مي كنيم تا سوراخهايي براي قرار دادن گرافت در آن ايجاد كنيم. بطور روتين يك بلوك عصبي سوپرا اوربيتال دو طرفه انجام مي شود كه بي حسي در ناحيه مياني فرونتال ايجاد شود. بلوك عصبي از طريق تزريق اوليه محلول بافر شده ليدوكائين 5/0%  و به دنبال آن روپي واكائين 2/0% انجام مي شود. 30-15 دقيقه قبل از برش سالين و مخلوط اپي نفرين با غلظت يك هشتاد هزارم در ناحيه تزريق مي كنيم.

 

محل گیرنده (The recipient site)

بدست آوردن نواحي با تراكم بالا (پرپشت) وابسته به اين است كه نواحي دريافت كننده كوچك باشد و بايد از چاقوي چهار گوشه با اندازه 7/0 تا 1 ميلي متر (يا بجاي آن سوزن 20 گاژ) استفاده كرد. استفاده از سوزن با اين اندازه كوچك مانع از هر گونه كنده شدن بافت دريافت كننده مي شود. بعضي مطالعات نشان داده است قرار دادن بيش از 40 فوليكول در cm2 نتايجي كمتر از رشد مطلوب ايجاد مي كند ولي در يكي از مطالعات از سوزن 18 گاژ استفاده شده است. تراكم قرار دادن گرافتها در هر مورد متفاوت است و اين بستگي به وجود مو در محل دريافت كننده، ويژگيهاي بافتي، ويژگيهاي عروقي و اندازه گرافت دارد (انگولاسيون: زاويه ورود سوزن به پوست دريافت كننده). زاويه حاد ورود سوزن كمتر از 20 درجه در ناحيه خط رويش قدامي مطلوب است. زواياي بزرگتر از 45-20 درجه را براي نواحي خلفي تر استفاده مي شود. تكنيكهاي پرپشت سازي نيازمند مهارت در توليد قرار دادن گرافت است كه تنها توسط تكنسين هاي با تجربه به دست مي آيد و اگر يك جراح بخواهد تمام گرافتها را بگذارد كافي نيست و سودي به بيمار نمي رسد و يك تيم از تكنسين هاي باتجربه، استاندارد انجام اين عمل مي باشد.

 

فاز کاشت (Insertion phase)

براي اينكه 40 گرافت در cm2 داخل سوراخهايي با اندازه سوزن 20 گاژ قرار دهيم و ترومايي به گرافت وارد نشود بايد از متد كاشت stick & place استفاده شود. براي اين كار از سوزن هيپودرميك استفاده مي شود كه ابتدا بعنوان يك گايد براي ورود گرافت به داخل تونل كوچك دريافت گرافت بكار مي رود. همان تكنسيني كه محل سوراخ را درست مي كند، كاشت را هم در همان سوراخ انجام مي دهد. در متد stick & place 2 تكنسين مي توانند همزمان كار كنند و هر كدام در ناحيه جداگانه كار مي كنند و جراح كنترل كامل روي مناطق جاي گذاري دارد و زاويه كاشت و محل كاشت را جراح مشخص مي كند و بعد تكنسين ها گرافتها را وارد مي كنند. يك روش اصلاح شده اين است كه پزشك محل را آماده كند و تكنسين هاگرافت را قرار مي دهد اما تكنسين بطور همزمان در صورت نياز مكانهاي ديگر را هم مي گذارد و اين روش بطور روتين تراكم بيش از 30 گرافت در cm2 را ايجاد مي كند. وقتي كه سوزن زاويه دار جلوي گرافتهاي از قبل موجود وارد مي شود. فشار و poping به حداقل مي رسد و بنابراين متدي كه كاشت را از عقب به جلو انجام مي دهد. نتايج بهتري دارد و باعث جابجايي كمتر گرافتها مي شود چون با اين روش گرافتها به ديواره خلفي فشرده مي شود.

 

 

ترميم فوليكولار موفق

فاكتورهاي مهم براي يك ترميم فوليكولار موفق عبارتند از: 1) تشريح با ميكروسكوپ دو چشمي 2) كاشت گرافت بدون آسيب ديدن آنها و 3) مهمتر از همه مرطوب نگه داشتن كامل گرافتها و اين از همه مهمتر است. خشك شدن گرافتها باعث مي شود كه بعدا علي رغم تكنيك صحيح موها رشد كافي نداشته باشد. تاكيد بر این است كه گرافتها كاملا در سالين شناور باشد و خشك شدن كوتاه مدت (حتي به اندازه يك دقيقه) مي تواند باعث از بين بردن حيات گرافتها شود. تشريح ميكروسكوپي نوار دهنده استاندارد يك نوار دهنده دست نخورده است. روشهاي ديگر بدون بزرگنمايي هم استفاده مي شود اما احتمال قطع موها بيشتر است و رشد موها ممكنست تحت تاثير قرار گيرد.

 

عوارض کاشت مو

عوارض کاشت مو در صورتی که توسط یک پزشک مجرب صورت بگیرد هیچ عارضه ای متوجه بیماران نخواهد شد. اما برخی مشکلات پس از پزشکی اجتناب ناپذیر است که موقت است و پس از مدت کوتاهی برطرف خواهد شد از قبیل تورم خفیف در پیشانی که با تنظیم حالت نیمه نشسته در حین خواب برای چند شب اول و استفاده از کمپرس سرد از بین می رود , مور مور شدن خفیف در ناحیه سر نیز یکی دیگر از مشکلات پس از کاشت مو می‎باشد که گاهی تا چندین روز طول می‎کشد , در موارد نادری ممکن است بیمار دچار خونریزی خفیف شود. این امر با پانسمان فشار و رعایت حالت نیمه نشسته برطرف می‎شود , اگر در قسمت‏ها‎یی که تحت کاشت مو بوده درد احساس شود، با قرص‏ها‎ی مسکن که توسط پزشک تجویز می‎شود، قابل رفع می‎باشد

1. تهوع و استفراغ در اثر داروها
2. خونريزي بعد از عمل (كمتر از 5/0%)
3. عفونت (كمتر از 5/0%)
4. تورم شديد سر و صورت 5%
5. سکسکه بعد از عمل (5%)
6. سردرد هاي گذرا
7. حالت خواب رفتگي پوست بصورت موقت
8. جای زخم یا اسكار غير طبيعي گرافتها (كمتر از 1%)
9. رشد ضعیف و نامناسب گرافت‌های کاشته شده
10. Fainting (كمتر از 1%)
11. فوليكوليت (جوشهای چرکی)
12. ايجاد كلوئيد
13. نروما
14. درد اسكالپ ادامه يابنده
15. تلوژن افلوويوم
16. ايجاد فيستول شرياني وريدي
17. احساس بی‌حسی و کشیده شدن پوست سر بصورت موقت
18. ظاهر غیرطفیعی موها پس از کاشت مو
19. تغییر در رنگدانه پوست بصورت تیره شدن (نادر)
20. کبودی و ورم دور چشمها
21. حساسیت دارویی
22. جابجایی یا خروج گرافتها
23. پوسته ریزی سر
24. دلمه یا کراست در محل کاشت مو
25. نازک شدگی موها

 

حال به توضیحات مختصری در مورد برخی عوارض در زیر اشاره خواهد شد:

1- تورم سر و صورت:گاهی تورم خفیف درپیشانی رخ می دهدکه به دلیل تزریق مایعات درزیر پوست سر درجریان کاشت مو می باشد. اقدامات ذیل برای کاهش بروز تورم مفید هستند: رعایت حالت نیمه نشسته درحین خواب در چند شب اول، عدم استفاده ازدارو (بغیرازداروهای تجویزشده) برای دو هفته، کمپرس یخ در محل پیشانی (روی پانسمان) ساعتی یکبار هر نوبت بیست دقیقه بلافاصله پس از کاشت مو تا زمان خوابیدن (فقط برای روز اول) و استفاده ازهدبند (برای افزایش جذب مایعات). در هرصورت تورم (حتی اگر شدید هم باشد) اهمیتی نداشته و خود بخود خوب می شود. درمواردی تورم شدید بوده و گاهی حتی دورچشم ها را هم درگیر می کند. در این مواقع لازم است با پزشک خود مشورت نمایید تا درمان مقتضی انجام شود.

2- خونریزی: معمولاٌ خفیف است و درکمتراز نیم درصد موارد رخ می دهد.کمپرس سرد در محل خونریزی، پانسمان فشاری و رعایت حالت نیمه نشسته مفید هستند.

3- بیحسی و مور مور شدن خفیف درمنطقه دهنده مو که زودگذربوده و خودش خوب می شود. بدلیل این بیحسی گاهی به سر بیمار ضربه هایی وارد شده و خودش متوجه نمی شود و از این نظربایستی خیلی مراقب باشد بخصوص درحین سوار و پیاده شدن ازاتومبیل. در موارد نادی بیحسی هفته ها طول می کشد تا خوب شود. گرم نگه داشتن موضع در رفع سریع تر بیحسی بسیار مؤثر است.

4- حساسیت به داروهای مصرفی که نادراست.

5- اختلاف بین موهای پیوندزده شده و موهای قبلی وی از نظر میزان مجعدبودن، رنگ و قطر موها که همگی موقتی بوده و با گذشت زمان مرتفع می شوند.

6- دردمنطقه دهنده یا گیرنده مو که اغلب خفیف و زودگذربوده و با مصرف قرص مسکن (طبق تجویز پزشک) سریعاٌ برطرف می گردد. با متدهای جدیدکاشت مو سردردهای شدید(که قبلاٌ دیده می شد) به هیچ عنوان رخ نمی دهند.

7- خارش:. خارش شایع است و بدلیل خوب نشستن سر و یا روند ترمیم زخم های پوست رخ می دهد. خارانیدن محل برداشت اهمیتی ندارد ولی در مورد محل کاشت ممکن است موجب آسیب به گرافت های کاشته شده گردد و لذا این کاردر دو هفته اول ممنوع است. شستشوی مرتب، مرطوب کردن محل کاشت مو با سرم نمکی خنک، لوسیون بتامتازون و قرص آنتی هیستامین مفیدمی باشند.

8- کَبَره(کِراست) درمحل کاشت مو: معمولاٌ درچند روز اول رخ می دهد و بدلیل ترشح سرم منعقدشده و خون از دورگرافت ها است. کراست ها مشکلی برای موهای پیوند زده شده بوجود نیاورده و خودشان بتدریج می افتند. تمیزکردن و خوب شستن (البته با احتیاط) درمنطقه کاشت مو برای جلوگیری از بروز کراست بسیار مهم است.کراست ها را نبایستی کند زیرا باعث کنده شدن فولیکول پیوند زده شده می شود.

9- پوسته ریزی سر: گاهی اوقات رخ داده و عمدتاً بدلیل خوب نشستن سر ناشی از احتیاط بیش از حد فرد است که می ترسد موهای کاشته شده کنده شوند. گاهی هم بدلیل وجود الکل در محلول ماینوکسیدیل است. در هر صورت اهمیتی نداشته و خودبخود بهبود می یابد.

10- جابجا شدن و یا بیرون آمدن گرافت ها: این وضعیت بصورت خفیف شایع بوده و اهمیتی ندارد. علت آن خارانیدن موضع، ضربه (مثل ضربه خوردن به سردرحین سوار و پیاده شدن از اتومبیل )،کشیدن گرافت ها توسط بیمار، برس و شانه زدن شدید موهای خشک، زیادخم شدن درحالت ایستاده، زورزدن، مالش شدید درحین شستشو و فشار زیاد آب دوش رخ می دهد.

11- فولیکولیت یا جوش چرکی: تعدادکمی جوش چرکی همیشه ایجادشده و اهمیت خاصی ندارند. زمان ایجاد این ضایعات ازچندهفته تا 4- 2 ماه بعد از عمل است. برای جلوگیری از بروز جوش منطقه کاشت مو باید خوب، تمیز و مرتب با شامپو شسته شود. استفاده ازکمپرس گرم و مرطوب و آنتی بیوتیک موضعی و درصورت عدم جواب دهی آنتی بیوتیک خوراکی و گاهی بازکردن و تخلیه جوش ها از اقدامات درمانی برای جوش ها هستند.

12- تغییر در رنگدانه پوست: احتمال تغییر رنگ پوست ( تیره شدن پوست) پس از جراحی کاشت موی طبیعی وجود دارد، البته این اتفاق به ندرت پیش می آید

13- ریزش موها (تلوژن افلوویوم): موهای کاشته شده به مدت 2 هفته رشد می کنند که این اتفاق نشان دهنده گرفتن پیوندها است. موهای پیوندی در ابتدا بسیار کوتاه خواهند بود. اما درصد زیادی از موها از هفته سوم شروع به ریزش کرده ولی ریشه موها زنده می ماند و موهای جدید از ماه دوم به بعد ظاهر می شوند که در ابتدا این موها نازک و کرکی شکل بوده و به مرور ضخیم می شوند. در اغلب افراد همراه با ریزش موهای کاشته شده تعدادی از موهای قبلی بیمار در اطراف محل کاشت نیز وارد فاز استراحت شده و ریزش پیدا می کنند و محل کاشت برای مدتی (شاید تا حدود 4 ماه) کم پشت تر از سابق دیده می شود. این‌یک واکنش طبیعی است و "شوک ریزشی" یا تلوژن افلوویوم نامیده می‌شود. موهای کاشته شده در 6 ماه اول نازک، کرکی و کم تراکم ظاهر می شوند و از ماه ششم به بعد موها پر پشت تر شده و تا 12 ماه کامل می شوند.

 

بعد از عمل (Postoperative)

بلافاصله بعد از عمل ترميم جراح بايد به بيمار دستور مراقبت از زخم و فعاليتهاي مجاز را توضيح دهد معمولا بيمار به 3 روز استراحت نياز دارد تا قرمزي و دلمه هاي پوست سر بهبود يابد. توضيحات بعد از عمل و تحمل بيمار در نتيجه كار موثر است.

داروها و مراقبت های بعد از کاشت

بیماران در پایان عمل چند ساعته کاشت مو  خسته و سردرگم می شوند و به خاطر سردرگمی ناشی از استفاده از  قرص دیازپام نمی توانند با دقت رانندگی نمایند. پس برای احتیاط سفارش   می گردد روز عمل ماشین سوار نشوند و به منظور برگشتن به خانه همراهی با خود بیاورند و یا وسیله نقلیه دیگری تدارک ببینند.

چند ساعت بعد از پایان یافتن عمل جراحی FUT بیماران در پشت سر احساس درد می نمایند که مربوط به برش جراحی است. این سردرد موقت بوده ظرف یکی دو روز درست می شود. برای آرام کردن درد می توان از مسکن های عادی مثل استامینوفن ساده یا کدیین دار و یا از بروفن یا بقیه داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی کمک گرفت. نکته پراهمیت آن است که کاشت مو سبب سردرد همیشگی نمی شود. افرادی که با شیوه غیر جراحی (FUE) عمل می شوند پس از عمل دردی احساس نمی کنند و احتیاجی به آرام بخش هم نخواهند داشت.

لازم است بیماران آنتی بیوتیک تجویز شده را به طور کامل استفاده نمایند اما احتیاجی نیست که دوره درمانی را تکرار نمایند.

در پایان عمل جراحی سر بیمار پانسمان می گردد. پانسمان از موهای کاشته شده حفاظت کرده و حس امنی به بیمار می دهد. حفاظت از پانسمان به ویژه در هنگام شب و خوابیدن خیلی پراهمیت می باشد. کشیده شدن پانسمان روی پوست سر سبب خارج شدن موها از ناحیه کاشت می گردد. البته در روز هم احتمال دارد این موضوع پیش بیاید به عنوان مثال احتمال دارد سر بیمار هنگام سوار شدن به خودرو به در ماشین برخورد کند و تعدادی از موها چیده شود.

چند شب نخست باید بیماران به طور ۴۵ درجه (نیمه نشسته) در رختخواب استراحت کنند. در این وضعیت فشار وریدی و لنفاتیک در سر و گردن کمتر می شود و از تورم پیشانی پیشگیری به عمل می آید. برای این منظور لازم است از یک بالش دور گردنی نرم کمک بگیرند. استراحت کردن به پهلوها نیز عیبی ندارد. کسانی که عادت دارند روی شکم استراحت کنند بیشتر گرفتار تورم پیشانی می گردند.

روز بعد از عمل پانسمان در کلینیک برداشته می شود و موها با شامپو کاملا شستشو داده می شود و مجددا پانسمان می گردد. بعد با آموزش هایی که به بیمار یاد داده می شود شامپو کردن موها در خانه انجام خواهد شد. با آموزش خلاصه ای اشخاص قادرند به تنهایی پانسمان شان را در خانه تعویض نمایند. سفارش می گردد بیماران در هفته اول یک روز کامل پانسمان را در سرشان نگهدارند و روزانه پانسمان را تعویض کنند.

هر بار که پانسمان تعویض می گردد بایست سر را با شامپو شستشو بدهید. شستن سر نه تنها سبب عفونی شدن سر نمی گردد بلکه از عفونت و جمع شدن شوره و چربی سر پیشگیری می نماید. بیماران قادرند سر را با شامپوی عادی یا شامپوی بچه شستشو دهند. لزومی نمی باشد از شامپوی ویژه ای یا بتادین کمک بگیرند. بایست همه سر که دربردارنده زخم پشت سر و ناحیه های کاشته شده است به آرامی با دست شستشو داده شود. آب ولرم با فشار کم با استفاده از دوش دستی یا کاسه روی سر ریخته شده و نوک انگشتان در یک سمت روی پوست سر کشیده شود. تلاش نکنید لکه های خون خشکیده و چسبیده به پوست سر را با ناخن و یا با فشار زیاد بکنید. این کار به موهای کاشته شده اسیب وارد می کند. اطمکینان داشته باشید با ممارست در  شستشو در روزهای اتی پوست سر ظرف یک هفته تا ده روز کاملا تمیز شده و فقط کمی قرمزی و التهاب به جا می ماند. همیچنین ایستادن زیر دوش عادی پرفشار تا دو هفته مضر است به این دلیل که موهای کاشته شده ضعیف هستند و احتمال دارد با فشار آب از محلشان کنده شوند. به منظور خشک کردن موهای سر از حوله نرم با احتیاط کمک بگیرید. استفاده از سشوار داغ برای موها ممنوع می باشد و نبایست به کار ببرید. مناسب تر می باشد پیش از پانسمان مجدد پماد آنتی بیوتیکی نظیر جنتامایسین روی زخم ها ی fit بمالید. خارج از منزل می توان پانسمان را با کلاه مناسبی پوشش داد. کلاه بایستی قابل شستشو، نرم و تا حد ممکن بزرگ باشد به صورتی که با موهای کاشته شده برخوردی نکند. کلاه را بایستی هر روز بشورید.

بیماران دقت نمایند به کارگیری از کلاه گیس هم بعد از دو هفته عیبی ندارد اما نبایست از نوع چسب دار باشد و پیش از مصرف بایست حتما به وسیله پزشک بررسی و تایید گردد.. به خاطر احتمال عفونت مناسب تر می باشد در نخست تنها ۱۲ ساعت در روز کلاه گیس بگذارید.

احتمال دارد دو سه روز بعد از عمل پیشانی تورم نماید. معمولا ورم پیشانی سه چهار روز طول می کشد. گاهی اوقات این تورم با کبودی مختصری همراه است. البته جای نگرانی نیست. ورم بعد از کاشت مو کاملا طبیعی بوده و هیچ خطری برای موهای کاشته شده و یا سلامتی شخص ندارد. در برخی از بیماران که ناچارند زودتر سر کار خود حاضر شوند می توان با تجویز کورتون به شکل قرص پردنیزولون یا تزریق آمپول دگزامتازون جلوی تورم را تاحدود زیادی گرفت. به طور کلی برای این که بیماران دچار ورم شدید نشوند توصیه می شود از روز اول هدبند سفتی دور سر ببندند و فقط در روز اول، سه بار و هر نوبت پانزده دقیقه کیسه یخ روی پیشانی بگذارند( مراقب باشند که یخ روی موها گذاشته نشود .بعد از کاشت مو یکی دو روز استراحت در خانه مناسب است. البته استراحت کامل در رختخواب لازم نیست. پس از آن می توانند در صورت تمایل پیاده روی را آغاز کنند. بعد از یک هفته دویدن نیز اشکالی ندارد. فعالیت بدنی شدید نظیر شنا، بدن سازی، فوتبال یا والیبال تا یک ماه ممنوع است. بیماران تلاش نمایند در چند هفته نخست پس از FUT از خم کردن ناگهانی و شدید گردن که سبب کشیدگی پوست سر می شود خودداری کنند تا خط بخیه پهن نشود. افرادی که با شیوه  غیر جراحی  (FUE) FITکاشت مو کرده اند محدودیت در خم کردن گردن ندارند و می توانند بعد از ۲ هفته فعالیت های ورزشی خود را از سر بگیرند.

افرادی که ریزش مو داشتند و قبل از کاشت از قطره ماینوکسیدیل استفاده می کردند می توانند دو هفته بعد از عمل زمانی که زخم ها کاملا بهبود یافته اند مصرف دارو را از سر بگیرند. حتی ممکن است استعمال ماینوکسیدیل از ریختن موها در فاز استراحت جلوگیری کند و رویش مجدد موها زودتر آغاز شود. ماینوکسیدیل به ترمیم زخم ها کمک می کند.

توصیه می شود افراد سیگاری حداقل تا دو هفته از استعمال سیگار و قلیان خودداری کنند. نیکوتین باعث می شود خون یا اکسیژن لازم به ریشه موهای کاشته شده نرسد.

بهترین زمان برای کوتاه کردن موهای سر یا رنگ کردن آنها حداقل دو هفته بعد ازکاشت مو است.

اگر کاشت مو با شیوه FUT و یا ترکیبی انجام شده باشد پشت سر بخیه می خورد. بخیه ها جذبی نیست و بعد از دو هفته کشیده می شود. کشیدن بخیه ها درد ندارد.

 

روند رشد و ریزش مو بعد از کاشت مو

موهای کاشته شده بلافاصله پس از کاشت آغاز به رشد می نمایند و ظرف یک هفته چند میلیمتر دراز می گردند اما پس از ده روز تا ۲ هفته وارد مرحله استراحت شده و آغاز به ریختن می نمایند. این پدیده کاملا طبیعی بوده و اصطلاحا مرحله تلوژن نامیده می شود. در این مرحله بیمارها نگران می گردند و فکر می نمایند موها با ریشه می ریزد. این موضوع درست نبوده و برجستگی انتهای ساقه مو ریشه مو نیست. ریشه موها در درون پوست سر باقی مانده و فقط ساقه ها می ریزد. قابل توجه است که در برخی از بیمارها موها اصلا وارد مرحله استراحت نمی گردند یا بخشی از موها می ریزد و بخشی باقی می ماند. این فرق ها مربوط به واکنش بدن اشخاص می باشد اما نکته پراهمیت آن است که رویش مجدد موها حتمی است و غالبا موها پس از ۲-۳ ماه آغاز به رشد می کنند. البته رشد مجدد موها زمانی زودتر و زمانی دیرتر رخ می دهد. به عنوان مثال در برخی از بیمارها ۱ ماه و در بعضی ها ۶ ماه طول می کشد تا موها از زیر پوست جوانه بزند. غالبا در مرحله رویش موها چند جوش کوچک در پوست سر پدید می آید که علامت رشد مجدد موها در زیر پوست است و عفونت نیست. نتیجه نهایی عمل پس از ۹ ماه تا یک سال معین می شود. البته زمانی رویش موهای تازه تا یک و نیم سال ادامه پیدا می کند. در این موقع ضخامت، رنگ و سرعت رشد موها کاملا طبیعی است. موها ی کاشته شده همیشگی و قابل رشد می باشند. به طور طبیعی روزانه ۶۰ تا ۱۰۰ تار مو می ریزد. این موضوع مربوط به چرخه رشد موها بوده و جایگزین می شود.

 

مراقبت های پس ازکاشت مو

کمپرس یخ برروی پانسمان موجود درمنطقه کاشت در قسمت جلوی سر ساعتی یکبار هر نوبت بیست دقیقه بلافاصله پس از اتمام کاشت مو تا وقت خوابیدن در روز اول مفید بوده و توصیه می شود.

برای دو هفته محل برداشت مو در پشت سر را بطور مرتب در طول روز و شب گرم و مرطوب نگه دارید. کمپرس با حوله گرم و خیس و یا اسفنج مرطوب و گرم برای این منظورمفید هستند.گرم و مرطوب نگه داشتن موضع برداشت مو کمک شایانی به بهبود سریع تر زخم هاکرده و اسکار(جوشگاه) محل برداشت نیزکمتر مشخص خواهدشد. در دو هفته اول پس از FUT بهتراست که فرد از خم کردن سر خود در جهت رو به جلو خودداری نماید زیرا با این کار به پوست پشت سرکشش بیشتری واردشده و لذا امکان برجای گذاری جوشگاه (اسکار) محل برداشت مو در پشت سرافزایش می یابد.

بهتراست که پس از کاشت مو مابقی روز را درمنزل استراحت کرده و در چند شب اول هنگام استراحت دو بالش نرم طوری زیر سرقرار داده شودكه به حالت نیمه نشسته بخوابید. برای یك هفته از انجام اعمالی که ممکن است باعث خونریزی در محل کاشت مو شوند اکیداٌ خودداری شود مثل کارهای سنگین كه نیاز به زور زدن و فشارآوردن زیاد دارد، حركات سریع و سرفه های شدید و خم شدن زیاد در حالت ایستاده مانند بستن بندکفش یا برداشتن اجسام از روی زمین.

روز بعد از پیوند جهت برداشت پانسمان سرمراجعه شود. پس ازشستشوی اولیه درکلینیک لازم است كه محل کاشت مو روزانه با شامپوی بچه بصورت ملایم و با فشارکم شسته شود. طریقه صحیح شستشوی سرآموزش داده خواهدشد. شستن مرتب سربخصوص در منطقه کاشت از اهمیت زیادی برخورداراست و برخلاف تصور بیماران اگر به درستی انجام شود نه تنها موجب بیرون آمدن موهای کاشته شده نخواهد شد بلکه باعث زدوده شدن لکه های خون، بتادین، دَلَمه و سایرآثار بجامانده از جراحی نیز شده و خارش احتمالی پس ازکاشت مو را نیز تخفیف می دهد.

اگربیمارسرش را خوب بشوید 4-3 روز بعداز عمل منطقه کاشت موکاملاً تمیز بوده فقط کمی قرمز و ملتهب است ولی درصورت عدم شستشوی کافی منطقه کاشت مو پراز پوسته، شوره و چربی است و لذا احتمال داردکه بعداً دچارجوش های چرکی و کیست مویی شود که درمان آنها بسیارسخت است و احتمال آسیب رسیدن به موهای کاشته شده نیز می رود.

معمولاً 2 – 1 هفته طول می کشد تا قرمزی و التهاب سربرطرف گردد. برای پوشانیدن محل کاشت می توانید از کلاه معمولی استفاده کنید.کلاه بایستی لبه دار، ازجنس پارچه ای قابل شستشو، نرم و تا حدامکان گشاد بوده بطوریکه با موهای کاشته شده تماس نداشته باشد.کلاه را بایستی هرروز بشویید.

كَبَره (کِراست) هایی كه در محل كاشت مو وجوددارند با شستشوی ملایم روزانه و درعرض چندروز خودبخود افتاده و لذا ازكندن و دستکاری آنها اكیداً خودداری شود.کلاه گیس درهفته اول ممنوع و درصورتیکه بیمار بخواهد درهفته دوم ازآن استفاده نماید بهتراست که از 12 ساعت در روز بیشترنباشد. ا زهفته سوم کلاه گیس آزاد است.

فعالیت بدنی شدید و ورزش تا یک هفته ممنوع و سپس ورزش سبک (بجزشنا) با احتیاط از نظرضربه به سرآزاد است. پس از دو هفته همه نوع ورزش مجاز می باشد. قراردادن منطقه کاشت مو در معرض هوای آزاد و نور خورشید بسیار مفیدمی باشد. بعد از کاشت موی طبیعی مرخصی از محل كار لازم نبوده، معمولاٌ مشکل خاصی پیش نیامده و فرد می تواند یک الی دو روز بعد به سرکارش بازگردد.

درتکنیک FUT دو هفته بعد از کاشت مو بخیه های پشت سر توسط پزشک کشیده می شوند. نخ بخیه ازجنس نایلون بسیار ظریف بوده و بخیه از نوع متداوم ( Running ) است. کشیدن بخیه ها بسیارراحت و آسان است و درد ندارد ولی بایستی حتماً توسط پزشک انجام شود. محل کشیدن بخیه ها بصورت طبیعی مقداری التهاب داشته و متورم است که ظرف چند روز برطرف می گردد.

منظره محل برداشت مو در روش FUT پس از کشیدن بخیه ها قرمزی و التهاب فوق به سرعت و با کمپرس گرم برطرف می گردد.

بطور کلی دو هفته پس از انجام کاشت مو به هر روشی که باشد، همه چیز به حالت طبیعی برمی گردد بدین معنی که شستشوی سر به صورت عادی و با فشار معمولی آب انجام شده و فعالیت های روزمره و ورزشی فرد نیز عادی می گردد.

 

شستن مو پس از کاشت مو

پس از کاشت مو نیاز است بیمار نکاتی را باید رعایت نمایند ، یکی از نکات ضروری پس از کاشت مو شستن مو است در ذیل به بیان نحوه شستن مو پس از کاشت مومی پردازیم:

شستن مو در ماه های اول پس از کاشت مو با شامپوی مخصوص کودکان بهتر است.

در زمان شستن موها از فشار ملایم استفاده نماید و اگر در زمان شست و شو در موهای خود درد را احساس کردید شستن را متوقف نمایید.

از ناخن ها و نوک انگشتان  در زمان شستن مو پس از کاشت مو استفاده نکنید.

توجه به این نکته الزامی است که اگر در زمان شستن مو با خونریزی مواجه شدید شستن مو را متوقف نمایید.

در روش های ابتدای از دوش آب گرم جهت شستن موها استفاده نکنید.

موهای سر را پس از کاشت مو نمالید بلکه در زمان شست و شو از حرکت عقب به جلو استفاده نمایید

اگر در سر خود زخم یا خون دلمه شده وجود داشت از کندن آنها اجتناب نمایید.

 

نکات بسیارمهم

1 ) همانطورکه گفته شد موهای كاشته شده در چند روز اول بعد از کاشت مو، شروع به رشدكرده و بلندترمی شوند ولی معمولاً پس از 3 – 2 هفته این موها وارد حالت استراحت شده و بتدریج می افتند. رشد مجدد موهای كاشته شده به تدریج وآهسته از سه ماه بعد شروع و رشدکامل موها حدود 9-6 ماه بطول می انجامد.

موهای جدید در ابتدا نازک و کم رنگ بوده و ممكن است با سرعت های متفاوت رشدكرده و نیزگاهی از نظررنگ, ضخامت و قوام در اوایل رشد با یكدیگر فرق دارند ولی در اكثر موارد این مسائل همگی رفع می گردند.

2 ) در افرادیكه موهای كم پشت و نازك دارند (و اكثریت بیماران كاشت مو را همین افراد تشكیل می دهند) حدود یك ماه پس از پیوند ممكن است موهای قبلی وی نیز در اثراسترس، داروهای تجویزشده و گاهی هم بدلایل نامعلوم وارد حالت استراحت شده و بریزند. این ریزش مو طبیعی بوده و بدلایل نامعلوم درخانم ها بیشتر رخ می دهد. این وضعیت ممكن است6- 4 ماه طول بكشد و در جریان آن ظاهراً محلی كه موها كاشته شده است بنظركم پشت ترمی آید. این كم پشتی ناراحت کننده ولی موقتی بوده و با بیرون آمدن موها از حالت استراحت و رشد موهای كاشته شده, نمای محل كاشت مو به حالت عادی در می آید.

معمولاً برای تقویت موهای قبلی فرد از داروهای تقویت کننده مو مانند ماینوکسیدیل، فیناستراید و انواع مواد مغذی مو و ویتامین ها به مدت شش ماه الی دو سال استفاده می شود. بدلیل اثر موقتی محلول ماینوکسیدیل و قرص فیناستراید در اکثریت موارد لازم است که مصرف این داروها برای مدت های طولانی (گاهی همه عمر) ادامه پیدا کند. بیماران محترم بایستی توجه کنند که تقویت کردن موهای قبلی فرد در زیباتر نشان دادن نتیجه کاشت مو تأثیر بسزایی داشته و همیشه توصیه به استفاده از آنها می شود. دلیل این امر آن است که موهای ظریف و نازک قبلی فرد (که مابین موهای کاشته شده قرار دارند) با این داروها ضخیم تر و پررنگ تر شده و لذا نمای منطقه کاشت را بهتر می کنند.

3 ) پس ازاینكه مـوهای كاشته شده رشدكردند، می توان آنها را شست،كوتاه کرد، سشوار کشید و شكل و فرم داد. بطورکلی 12- 9 ماه پس ازپیوند قسمت طاس کاملاٌ حالت و رشد طبیعی خود را بدست می آورد.

4 ) درهرجلسه کاشت موی طبیعی بسته به روش انجام شده تعداد قابل توجهی تارمو کاشته می شود.

5 ) موهایی كه درحال حاضر(قبل ازکاشت مو) درناحیه كم مو وجوددارند, ممكن است به مرور زمان و درطی سالهای آینده (به همان دلیلی كه ازقبل موها دچاركم پشتی و ریزش شده بودند) ریخته و كمترشوند. این مطلب هیچگونه ارتباطی با پیوند مو در حال حاضرنداشته و در صورت بروز آن جهت پرپشت شدن مجدد موهای سر نیاز به کاشت موی مجدد خواهدبود.

6 ) بیماربایستی همیشه احتمال نیازبه جلسات بعدی کاشت مو را درنظرداشته باشد. فاکتورهای زیادی دراین احتمال دخالت دارند ازقبیل: شدت و نوع ریزش موی شخص، سن بیمار، توقعات و انتظارات وی، وضعیت روحی و روانی فرد، مشخصات پوست و موی منطقه دهنده (بانک مو) و گیرنده (طاس)، سابقه قبلی کاشت مو و متد اجرای آن و مدل موی بیمار.

بطورکلی افراد بزرگسال با طاسی نسبتاً وسیع نسبت به افرادجوان با ریزش موی خفیف کاندید مناسب تری برای کاشت مو در یک جلسه هستند. علت این است که توقعات فرد بزرگسال منطقی تر بوده و با اندکی پوشش موها برروی سرش راضی خواهدشد، الگوی ریزش موی وی ثابت و پایدار است و لذا احتیاج به برنامه ریزی درازمدت نداشته و با یک جلسه کاشت مو با هرروشی می توان احتیاجات وی را برطرف نمود. از طرف دیگر در یک فرد جوان با ریزش موی فعال این امکان هست که درآینده موهای موجود ریخته شده و لذا نیاز به جلسات بعدی کاشت مو وجودداشته باشد. دراین موارد اصرار بیمار به کاشت موی متراکم دریک جلسه و در یک منطقه محدود کاردرستی نبوده و به صلاح وی نیست زیرا اولاً با وسیع شدن مناطق طاس، ناحیه کاشته شده دارای موهای متراکم نمای بدی پیدا خواهد نمود و ثانیاً بدلیل مصرف شدن تعداد زیادی ازموهای ناحیه دهنده درجلسه اول بانک موی فرد جوابگوی پوشش مناطق طاس جدید نخواهد بود و این مناطق تا حد زیادی بدون پوشش خواهند ماند.

بیماران جوان دارای شرایط فوق بایستی درک کنندکه درجلسه اول کاشت مو باید یک تراکم متوسط ایجاد کرد تا موهای ارزشمند ناحیه دهنده محفوظ بمانند و در ضمن وی در آینده نیاز به دو یا چندجلسه دیگر خواهد داشت تا بتوان سیر پیشرونده ریزش موها را بصورت متناسب جبران نمود.

درمواردی که موهای ناحیه دهنده نازک،کرکی،کم رنگ و به تعداد اندک می باشند و یا پوست این منطقه از انعطاف پذیری کمی برخورداراست با یک جلسه نمی توان کاشت مو را تکمیل نموده و لذا نیاز به جلسات بعدی می باشد. از سوی دیگر اختلاف اندک رنگ پوست با رنگ مو، مجعدبودن مو، زبر و قطور بودن موها، رنگ موی طلایی، جوگندمی و خاکستری از عواملی هستندکه کمک می کنند تعداد جلسات مورد نیاز برای پوشانیدن منطقه طاس کاهش پیدا کند.

اگرفرد موهای جلوی سرش را به یک سمت شانه می کنددرجلسه اول کاشت مو می توان پوشش خوبی برای طاسی جلوی سرایجاد کرد زیرا موهای کاشته شده روی هم را می پوشانند ولی منطقه طاس فرق سرخالی خواهد ماند و لذا نیاز به جلسه دوم خواهد بود. از سوی دیگردر بیماری که موهایش را رو به بالا مدل می دهد با کاشت مو در جلوی سر در یک جلسه پوشش (تراکم) ظاهری موها درجلوی سر متوسط به نظرآمده ولی درعوض وی می تواند طاسی فرق سر را با بلندکردن موهای جلو و طرفین سر تا حدی پنهان کند و لذا نیاز فوری به جلسات بعدی نخواهدداشت.

فاصله بین جلسات بستگی به شرایط روحی، بدنی و وضعیت مالی فردداشته و از سوی دیگرشدت و وسعت طاسی وی، وضعیت پوست منطقه دهنده وگیرنده و روش مورد استفاده (FUT یا FIT) نیز در این مسئله دخالت دارند. این فاصله از 3-2 روز تا 12-9 ماه و گاهی سالها متغیراست.

بطورکلی بایدگفت که کاشت موی طبیعی تنها راه قطعی و قابل قبول برای رفع طاسی درخانم ها و آقایان بوده و درصورتیکه بدرستی و با رعایت همه احتیاطات انجام شود مشکل خاصی برای فرد بوجود نیاورده و وی دارای موهایی خواهد شدکه یک عمر برایش باقی مانده و از آن لذت می برد.

 

مسائل ارگونومیک پیوند مو (Ergonomics)

سختي هايي در عمل وجود دارد مثل: عوامل وابسته به تيم كاري، طولاني بودن زمان عمل، علاوه بر نظم دهي و آموزش به دستياران، كاشت براي ساعتهاي طولاني به شكل روزانه باعث دردهاي فيزيكي مي شود مثل سندرم كشش مداوم، براي مقابله با آن بايد دستياران مورد توجه قرار گيرند. براي مثال مهم است كه در حالي كه انگشتان و مچ را حركت مي دهد ساعد و آرنج فردي كه مو مي كارد در يك موقعيت ثابت و محكم باشد و اگر اين فرد حمايتي از كل وزن بازوها در حين عمل نداشته باشد خستگي عضلاني در ناحيه شانه، بازو و ساعد ايجاد مي شود و بايد دستياران وظايفشان جابجا شود و بايد كارهاي مختلفي در طول زمان انجام دهند. مثلا جاي فرد كاشت كننده با فرد برش دهنده بافت عوض شود و زمانهاي استراحت متناوب داشته باشند و بايد ورزشهاي كششي معمول را هر ساعت در طي كاشت و برش گرافت انجام دهند.

 

 

ترمیم مو (Hair repair)

جنبه اساسي در هر جراحي ترميم موي مدرن بر اين استوار است كه مسائل ناشي از جراحي هاي قبلي را تحت بررسي قرار دهيم. اين يك جزء اساسي در صنعت بازسازي مو است كه باعث بهبود تكنيكهاي موجود مي شود. در سالهاي ابتدايي جراحي کاشت مو بطور شايع بيماران را با گرافتهاي بزرگ و مدور درمان مي كردند و اين كار بيانگر هنر جراحي بود ولي اين روشها منسوخ شده و بيشتر براي زيبايي بيمار زيان آور است تا كمك كننده باشد. اصطلاحاتي مثل plugs، cornrows، Barbie-doll معمولا براي توصيف ظاهر موي پيوند شده در دهه هاي 60، 70 و 80 استفاده مي شد. كميته پيوند مو از درك مردم از پيوند مو در دهه هاي گذشته آسيب ديده و اين روند ادامه دارد. خوشبختانه گرافت واحد فوليكولار در صنعت مو فرصتي ايجاد كرده كه خيلي از ترميم هاي اوليه و غير طبيعي قبلي را بهتر كند. تغيير در درك عموم از پيوند مو هنوز هم هدف اساسي اين تخصص است خصوصا در فرم پيشرفته ترميم مو.

 

ترمیم قسمت دهنده (Donor site repair)

اسكار در محل دهنده يك شكايت شايع در افرادي است كه براي جراحي مو مراجعه مي كنند. در روشهاي قديمي برداشت گرافت شامل برداشت به شكل پانچ با استفاده از trephines با قطرهاي متفاوت باعث ايجاد زخمهاي مدور مي شد كه باز گذاشته مي شد تا گرانوله شود. در نتيجه صدها اسكار گرد سفيد رنگ در ناحيه اكسي پوت و پاريتال ايجاد مي شد. اين تكنيك برداشت shot gun عامل نارضايتي بيمار بود و وقتي با شرايطي مواجهيم كه فرد نيازمند پيوند بيشتري است.اصلاح نسبي اين مساله از طريق تكنيك برداشت خطي انجام مي شود كه تعدادي از اين اسكارهاي گرد را بر مي دارد. برداشت خطي بافتي كه شامل 2 رديف اسكار است در مقايسه با برداشت خطي كه شامل يك رديف اسكار باشد، باعث مي شود كه در زمان واحد تعداد بيشتري اسكار را بتوانيم، برداريم و هنگام برداشت اسكارها بايد مطمئن باشيم كه بافت آنقدر شل هست كه 2 لبه آن بدون كشش به همديگر برسد.

 

عریض شدن اسکار (Scar widening)

عوامل دخیل درایجاد شکل نهایی اسکارمحل برداشت از پشت سر:

الف) رعایت تکنیک صحیح جراحی و استفاده از نخ بخیه مناسب و ظریف

ب) حفظ بهداشت محل برداشت مو درحین کار و روزهای پس از عمل.

پ) کشش پوست بیمار.

ت) درنظرگرفتن محل مناسب برای برداشت.

ث) بیماری های زمینه ای درشخص مثل اختلالات مادرزادی درساختارکلاژن (ملکول ترمیم زخم)که دراین صورت جوش خوردن محل بخیه با اشکال همراه خواهدبود.

ج)برداشت های قبلی از بانک موی فرد که پوست را سفت و غیرقابل انعطاف می کند.

چ) مراقبت صحیح از منطقه برداشت درروزهای پس ازکاشت مو

تكنيكهاي برداشت خطي گرافت گاهي منجر به پيدايش اسكارهاي عريض و نامطلوبي در محل دهنده مي شود. مهم است بدانيم عقيده عمومي در پيوند مو بر اين است كه برداشتن دوباره محل دهنده معمولا موفقيت آميز نيست حتي با تكنيكهاي بي عيب و نقص جراحي، بخيه هاي مخفي، نقب زدن وسيع و بستن در شرايط بدون فشار هم خيلي از جراحان با تجربه و ماهر عريض شدن مجدد اسكار در جراحي مجدد را گزارش نموده اند (حتي با ميزان بيش از اسكار اوليه). گسترش دهنده هاي بافتي مي تواند شانس بازسازي موفق را افزايش دهد ولي به ندرت استفاده مي شود. براي به حداقل رساندن اسكار در ناحيه دهنده هميشه بايد سابقه ايجاد كلوئيد و سندرم اهلر-دانلوس را از بيمار سوال كنيم و در هر حال با بيماران فوق با احتياط برخورد كنيم. سندرم اهلر-دانلوس معمولا اسكارهاي عريض بدون توجه به تكنيك جراحي رخ مي دهد. در بيماران با موي تيره و پوست روشن (بور) كه بيماري Fitzpatrick تايپ I و II دارند بيشتر مستعد به اين اسكارهاي عريض و واضح هستند. گفته فوق بر پايه مشاهدات باليني است اما شواهد علمي كه بتواند بطور واضح اين موضوع را تائيد كند، در دسترس نيست. عرض اسكار مستقيما به عمق نوار دهنده بستگي دارد. برداشت استريپ در افراد با تمايل به پيدايش اسكار عريض بايد محدود به عرض cm 1 يا كمتر باشد و با اين كار تقريبا بطور كامل احتمال ايجاد اسكار عريض (با توجه به تجربه نويسنده) از بين مي رود.

 

ترمیم محل دریافت مو (Recipient site repair)

كار بازسازي واقعي در ناحيه دريافت كننده وقتي نياز مي شود كه گرافتها را بدون توجه به اندازه بطور نامناسبي قرار داده باشيم يا اينكه گرافت بزرگي به اندازه mm 5-4 استفاد كرده باشيم. وقتي افرادي با گرافتهاي بزرگ و گرد براي بازسازي مراجعه مي كنند يا مي توانيم مو را برداريم يا در بعضي موارد گرافتهاي واحد فوليكولار را در جلو و بين واحدهاي بزرگتر بكاريم. جراحي ترميمي كه فقط از واحد فوليكولار استفاده مي شود، در افرادي كه رنگ پوست و موي متناسب با هم داشته باشند، مناسب تر است و نتيجه زيبايي بهتري ايجاد مي نمايد. يك مثال براي مواردي كه از واحد فوليكولار به تنهايي استفاده نمي كنيم مواقعي است كه بخواهيم يك خط رويش موي بيش از اندازه پائين را بپوشانيم و در اكثر موارد تركيبي از برداشت موها و پيوند مجدد و بازسازي در بيماراني كه گرافتهاي بزرگ دارند كه ايجاد اختلال كرده است، استفاده مي شود. بعنوان يك قاعده كلي در برخورد با گرافتهاي بزرگ غير قابل قبول هر چه تضاد بين رنگ پوست و مو بيشتر باشد شانس نياز به برداشتن موها براي بازسازي مناسب بيشتر مي شود. حين برداشت مو، موهايي كه به شكل خوشه هاي غيرطبيعي هستند يا در مكانهاي غير طبيعي  كاشته شده اند را حذف يا نازك مي كنيم و به اين ترتيب يك ظاهر طبيعي تري ايجاد مي كنيم. روشهاي برداشت مو شامل: جراحي، ليزر و الكتروليز مي باشد. برداشت مو با ليزر به ندرت دائمي است و بايد بعنوان يك راه حل موقت براي برداشت گرافت استفاده شود. الكتروليز براي نازك كردن عرض موها در گرافتهاي پانچي موثر است ولي به هر حال اين تكنيك مي تواند منجر به پيدايش اسكار و هيپوپيگمانتاسيون شود. روش انتخابي ما شامل برداشت گرافتهاي گرد با استفاده از برداشتن بيضي شكل در قسمت فرونتال گرافتهاي پانچي قبلي است. در اين روش تمام گرافتهايي كه در قدام قرار گرفته اند برداشته مي شود. از برداشتن پانچي وقتي استفاده مي شود كه لازم باشد نواحي بصورت منفرد برداشته شود كه منجر به ايجاد زخمهايي مي شود كه با بخيه يا منگنه بسته مي شوند و واحدهاي گرافت فوليكولار از اين گرافتها برداشته شده، جدا مي شوند كه اين گرافتهاي بازيافت شده در ناحيه قدام، پس سر و اطراف گرافتهاي گرد باقيمانده استفاده مي شود. به اين ترتيب موها از دست نمي رود. موهاي بازيافت شده از گرافتهاي قديمي گرد براي بازسازي و تقويت خط رويش موي جديد استفاده مي شود و براي اينكه گرافتهاي گرد باقيمانده كمتر مشخص باشد و تراكم نواحي طاسي بيشتر شود، استفاده مي شود.

 

برش پانچی (Punch excision)

رشد مجدد موها به دنبال برداشت گرافتهاي گرد استاندارد مشكل ديگري است. وقتي كه امكان برداشت نواري شكل وجود دارد نسبت به برداشت پانچي ارجح است و با برداشت نواري شكل گرافتهاي بدشكل قبلي شانس رشد مجدد موها در نواحي ناخواسته كمتر است. اگر از برداشت پانچي استفاده مي كنيم بهتر است پانچ ترفين با قطر بيشتري استفاده شود تا شانس رشد مجدد موها كمتر شود.

 

موقعیت نامناسب گرافت (Inappropriate graft positioning)

بي توجهي به اندازه و محل گرافتها ممكنست مشكل ساز شود. در مواقعي كه گرافتهاي گرد بزرگ براي ايجاد خط رويش مويي كه خيلي پائين است استفاده شود اين مشكل بيشتر مي شود. به هر حال استفاده از گرافت در هر اندازه اي در منطقه مركزي سر (crown) بعد از پيشرفت ريزش موها نياز به جراحي اضافي يا برداشت گرافت دارد. حتي كاشت واحد فوليكولار هم اگر گرافتها در موقعيت نامناسبي كاشته شده باشد نياز به جراحي ترميمي مجدد دارد. براي مثال در يك گرافت نامناسب جراحي بازسازي بر پايه برداشت گرافتهاي نامناسب انجام مي شود. تكنيكي مشابه آنچه قبلا ذكر شد با يا بدون كاشت مجدد واحد فوليكولار انجام مي شود. در افرادي كه تحت جراحي مجدد ترميم موي كاشته شده قبلي قرار مي گيرد بايد كار با مهارت و هنر انجام شود. بيماراني نياز به جراحي مجدد پيدا مي كنند كه قبلا متحمل جراحي ناكافي، مشاوره ناكافي و يا هر دو شده اند. در اين افراد هميشه بايد با دقت برخورد شود و قبل از اقدام به جراحي مجدد به دقت انتخاب شوند و براي يك راهكار موفق بايد با هر بيمار بطور جداگانه برخورد شود.

 

خلاصه

بايد يادآوري كرد كه پيشرفت ریزش مو باعث تمايل به جراحي ترميم موي بيشتري مي شود. عقب نشيني مو از نواحي پاريتال و تمپورال پوست سر باعث ايزوله شدن نواحي موي قبلا ترميم شده مي شود كه از شايعترين شرايطي است كه نياز به ترميم مجدد دارد. برنامه ريزي دقيق و انتخاب مناسب كانديداها منجر به نتايجي مي شود كه در طول زمان حفظ مي شود. در صورتيكه جراح پيوند مو با در نظر گرفتن شرايط از دست رفتن موي آينده بيمار و ويژگي هاي خاص هر بيمار پيوند را انجام دهد باعث مي شود كه ظاهر طبيعي تري براي بيمار ايجاد شود. مهم است بدانيم كه اكثر بيماراني كه در دهه 1990 جراحي شده اند ويژگيهاي مو آنقدر طبيعي است كه حتي همسرانشان يا آرايشگرها هم نمي توانند تشخيص دهند كه آنها قبلا جراحي شده اند.

 

Dr saeed reza yousef

دکتر سعیدرضا یوسف