بوتاکس-دکتر سعیدرضا یوسف

بوتاکس یا توکسین بوتولینوم (Botulinum toxin)

نکات کلیدی (Key features)

• BTXA باعث دنرويشن شيميايي عضلات مي شود و اينكار را بلوك آزاد سازي استيل كولين انجام مي دهد.
• تزريق توكسين بوتولينم تايپ (BTX-A) A كه باعث ضعيف يا شل شدن عضلات مي شود مي تواند خطوط را افزايش و فعاليت را از بين ببرد و طرح صورت و گردن را تغيير دهد.
• تركيب BTXA با ليزر و بزرگسازي بافت سودمند خصوصا براي مناطق فعال مثل دور چشم و دور لب
• نتايج زيبايي با BTXA معمولا چند ماه باقي مي ماند و با تزريق مكرر ممكنست بيشتر دوام داشته باشد.
• عوارض (مثل افتادگي پلك) معمولا در اثربخش شدن توكسين در عضلات غير هدف ايجاد مي شود و مي توان با دوزها و تكنيك دقيق از اين موضوع جلوگيري كرد.

 

مقدمه (Introduction)

تزريق توكسين بوتولينيم بطور معمول براي بهبود زيبايي صورت با صاف كردن خطوط هيپرديناميك در قسمت بالاي صورت در سالهاي اخير بكار مي برند. بعلت موثر و بي خطر بودن آن در قسمتهاي بالاي صورت و همچنين به خاطر آگاهي از اينكه قسمتهاي تحتاني هم افزايش فعاليت عضلات (بعلاوه كاهش حجم) باعث ظاهر زيبايي قسمتهاي مياني و تحتاني صورت و گردن مي شود. استفاده از BTX در قسمتهاي مياني و تحتاني صورت و گردن افزايش يافته است. امروزه درمان با BTX يك جنبه مهم درمان بسياري از كارهاي زيبايي است.

 

انواع توکسینهای بوتولینوم (Properties of botulinum toxins)

رده هاي مختلف از باكتري كلستريديوم بوتولينيم بعنوان يك گروه هفت سروتايپ BTX را توليد مي كنند كه روي فعاليت عصبي موثر است شامل: A, B, C1, D, E, F, G مي باشد ولي اثر تمام اينها با بلوك آزادسازي استيل كولين از محل اتصال عصبي عضلاني است و تفاوت آنها در مكانيسم سلولي عمل و نيم رخ كلينيكي آنها است. BTX-A اولين توكسين مورد استفاده در موارد كلينيكي بوده كه توسط كارخانه allergen ساخته شده است. انواع ديگر تحت نام botox cosmetic/botox و در UK تحت نام disport (كه در US و كانادا و ژاپن توسط medicis در سال 2008 neuronox ناميده مي شود) و ساير محصولات botox در جهان شامل linurase (كانادا)، CBTX-A (چين)، neuronox(كره جنوبي)، xeomin(آلمان)، purtox (آمريكا) كه در سالهاي آينده ساخته مي شود. هيچكدام از اين محصولات جديد در امريكاي شمالي در زمان نوشتن كتاب تائيد نشده اند. بخاطر اينكه محصولات BTX-A از نظر قدرت اثر و تاثير كلينيكي با هم متفاوت اند. تزريق داخل عضلاني BTX-A براي تعدادي از بيمارها كه بعلت افزايش فعاليت عضلات ايجاد مي شود به عنوان درمان انتخابي استفاده مي شود مثل استرابيسموس، بلفارواسپاسم، اسپاسم نيمه صورت و ديستوني گردن. همچنين BTX-A مي تواند آزادسازي استيل كولين در پايانه هاي عصبي اتونوم كه بافت گلاندولار يا عضلات صاف را عصب مي دهد را بلوك مي كند به همين علت در موارد زير هم استفاده مي شود مثل هيپرهيدروز، ميگرن، سردردهاي تنشن، دردهاي ميوفاشيال. مقايسه بين botox و disport در درمان هيپرهيدروز نشان داده اند كه disport در اين زمينه موثرتر است ولي ممكنست اثرات جانبي ناخواسته بيشتري داشته باشد. محصول ديگر در دسترس از اين رده BTX تايپ B است( BTX-B، MYOBLOC كه همچنين با نامهاي neurobloc در اروپا ساخت كارخانه solstice neurosciences هم شناخته مي شود). در سال 2000 در آمريكا براي درمان ديستوني گردن به تائيد FDA رسيد اما بصورت  بدون برچسب براي چروكهاي صورت استفاده مي شود و چندين مطالعه كوچك هم در اين باره انجام شده است. تحقيقات نشان مي دهد تفاوتهاي كليدي بين BTX-A و BTX-B براي درمان خطوط صورت وجود دارد. BTX-B شروع اثر سريعتري داشته ولي طول اثر آن كوتاهتر است. بطور گسترده تري در بافت پخش مي شود و عوارض جانبي و درد بيشتري نسبت به BTX-A ايجاد مي كند.

يادداشت: چون بسياري از اطلاعات موجود مربوط به موارد استفاده زيبايي از BTX است هر دو حاصل گزارشات چاپ شده و تجربيات شخصي نويسنده است. بحث بعدي روي استفاده از زيبايي اين فرمولها متمركز است.